I. H. Hamdamov, S. A. Abilova hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi

Okean biomassasi. 
Suv biosferaning muhim tarkibiy qismlaridan bo‘lib, 
tirik organizmlarning yashashi uchun eng zarur omillardan biri hisoblana­
di. Suvning asosiy qismi okean, dengizlar bo‘lib, ularning tarkibida 60 ga 
yaqin kimyoviy elem entlar va tuzlar bofladi. Organizmlar hayoti uchun 
zarur bo ‘lgan kislorod va karbonat angidridi suvda yaxshi eriydi. Suvdagi 
hayvonlar nafas olish jarayonida C O 2 ajratadi. 0 ‘simliklar fotosintez na­
tijasida suv kislorod bilan boyiydi. Okean suvlarining 100 m gacha bo'lgan 
yuqori qatlamda bir hujayrali suvo‘tlari juda ko‘p bo ‘lib, okean va den­
gizlarda yashovchi fotoplanktonlarga diatom suvo'tlari va bakteriyalar, 
zooplanktonlarga ko‘p hujayrali kovakichaklilar, chuvalchanglar, qisqich- 
baqasimonlar, umurtqasiz hayvonlaming lichinkalari va shu kabilar kira­
di. Ular mikroplanktonni (yunoncha “planktos” sayyor, ko‘chib yuruvchi 
degan so‘zdan olingan) hosil qiladi. Sayyoramizdagi fotosintez jarayoni- 
ning 30 % ga yaqini suvda kechadi, suv o'tlari quyosh energiyasini qabul 
qilib uni kimyoviy reaksiyaiar energiyasiga aylantiradi. Suvda yashaydigan 
hayvonlaming asosiy ozuqasi planktonlardir. Suvning tubiga yopishib hayot 
kechiruvchi organizmlar bentos deb ataladi (yunoncha “bentos”— chu- 
qurdagi degan so‘zdan olingan). Bentos hayvonlarga bulutlilar, kovakichak­
lilar, chuvalchanglar, molluskalar, qisqichbaqasimonlar, ignatanlilar, as- 
sidiyalar, o ‘simliklar, suvo'tlari kiradi. Bulardan tashqari nektonlar ham 
bo ‘lib, ular yirik suzib yuruvchi hayvonlar (dengiz sutem izuvchilari, 
baliqlar, kaltakesaklarni o ‘z ichiga oladi) okeanning tubida juda ko‘p 
bakteriyalar mavjud bo ‘lib, ular organik moddalami anorganik moddalarga 
aylantiradi. Gidrosfera ham biosferaga kuchli ta ’sir ko‘rsatadi. Gidrosfera 
sayyorada issiqlik va namlikning taqsimlanishida, m oddalar aylanishida 
muhim rol o'ynaydi.