I. H. Hamdamov, S. A. Abilova hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi

---

TABIIY FANLAR 
KONSEPSIYASI

---

I.H.HAMDAMOV, S.A.ABILOVA
HOZIRGI ZAMON TABIIY
FANLAR KONSEPSIYASI
0 ‘z b e k isto n R esp u b lik asi O liy o ‘quv y u rtla ria ro uslubiy 
b irla sh m a la r fao liy atin i m u vofiqlashtiruvchi K en g ash to m o n id a n
o ‘quv q o ‘lla n m a sifatida tavsiya etilgan
0 ‘zbekiston faylasultari
milliy jamiyati nashriyoti
Toshkent — 2007

---

T aqrizchilar: 
—
S am a rq a n d qishloq x o ‘ja lik in stitu ti o 'sim lik sh u n o slik kafedrasining 
m udiri, p ro fesso r N .X .X alilov
S am arq an d Davlat universiteti botanika va o 'sim lik lar fiziologiyasi kafed­
rasining m u d iri, d o tse n t X .N .N o rm u ro d o v
T a b ia td a m illio n -m illio n tu rli-tu m a n tirik o rg a n iz m la r yashaydi, bu 
o rg a n iz m la r b ir-b irlari b ilan g in a e m as, balki u larn i o ‘rab tu rg a n n o tirik
tab iat qism lari (havo, tu p ro q , suv, iqlim va h o k a z o ) bilan h am uzviy 
b og'liq h o ld a hayot kechiradilar. H a r bir o 'sim lik , hayvon, m ik ro o rg an izm ­
lar hayotiga q uyosh, havo, suv, tu p ro q va bosh q a k o 'p g in a u n su rla r d o im o
t a ’sir qilib tu ra d i. In so n iy a t h a m ta b ia tn in g a jralm as b ir b o 'lag i b o 'lib , u 
o 'z in in g tirikligi u ch u n z a ru r b o 'lg a n b a rc h a n a rsalarn i ta b ia td a n oladi. 
D em ak , inson ta b ia tn in g rivojlanish q o n u n la rin i, o 'sim lik la r va h a y v o n ­
lar bilan n o tirik ta b ia t o 'rta sid a g i o 'z a ro b o g 'la n ish la rn i bilib o lg a n d ag in a 
u n in g b itm a s-tu g a n m a s b o y lik larid an to 'g 'r i fo y d alan a oladi.
S hu sababli b o 'la ja k m u ta x a ssisla r ta fa k k u rig a ta b ia tn i sevish, u n i 
e ’zo zlash , tabiiy (yer, suv va biologik) resu rslard an o q ilo n a fo y d alan ish , 
y erlarn in g sh o 'rla n ish in i o ld in i o lish , ta b ia tn i o 'zg artirish d ag i foydali va 
zararli to m o n la rn i singdirish z aru r. A gar ta b ia tg a n isb atan x o'jasizlik qi- 
lin g an d a bu q a n d a y salbiy o q ib a tla rg a olib kelishi m um kinligini O rol d e n ­
gizi m u a m m o si m iso lid a yaq q o l k o 'rib tu rib m iz . A n a sh u n d ay k o 'n g ilsiz 
h o d isa la m in g oldini o lish n i, ta b ia tg a za ra r k eltirm asd an u n d a n o q ilo n a 
foydalanish y o 'lla rin i ta la b a la r hozirgi z a m o n tab iiy fan la r konsepsiyasi 
fanida o 'rg a n a d ila r.
0 ‘quv q o 'lla n m a psixologiya, pedagogika va iqtisodiyot y o 'n alish d ag i 
bakalavriat tala b ala ri u c h u n m o 'lja lla n g a n . U n d a n m agistrlar, asp ira n t- 
lar, k o lle jla ro 'q u v c h ila ri va k en g o m m a foydalanishi m u m k in .