I bob. O’zgaruvchan tok zanjirlari 1 asosiy ta’riflar

R = R₁+R₂ + R₃.

Uch simli tarmoqlarda nosimetrik nagruzkada quvvat ikkita vattmetr usuli bilan o’lchanadi.

Agar uch simli o’zgarmas tok sistemasiga ikkita vattmetr ulansa (92 rasm), u holda ular barcha ustanovkaning quvvatini o’lchaydi.Bunda uch simli sistemaga birlashtirilgan alohidaalohida zanjirlardagi kuchlanish qandaybo’lishi ahamiyatga ega emas. Agar o’zgarmas tok va kuchlanishlar o’rniga uch fazali sis­tema kuchlanish va toklarining oniy qiymatlari quriladigan bo’lsa, u holda bunday sharoitda vattmetrlar oniy quvvatlarning o’rtachaqiymatini, ya’ni aktiv quvvatlarni ko’rsatadi. Lekin shuni nazarda tutish kerakki, R — R_g + R₂ ekanligiga qaramay sistemaning quvvatilik kala vattmetr kursatishlarining yig’indisiga teng bo’ladi, lekin bu yig’indi algebrik, ya’ni vattmetrlardan birining ko’rsatishi manfiy bo’lishi vatt­metrlardan birining strelkasi teskari tomonga, shkalaning nolidan ham nariga og’ishi mumkin. Bunday sharoitda vattme­trning ko’rsatishini hisoblash uchun kuch­lanish zanjirning qismlarini almashlab ulash kerak (92rasmdagi punktir chiziq.Bunday almashlab ulashdan keyin priborning kursatishlarini manfiy deb hisoblashlozim.

SIMMETRIK NAGRUZKADA UCH FAZALI ZANJIRNING HISOBI
Uch fazali zanjirning nagruzkasi ko’phollarda simmetrik yoki simmetrikka yaqin bo’ladi.Yoritishtarmoqlari va max­sus bir fazali ustanovkalar bundan mustasno.

Simmetrik nagruzkada tok va kuchla­nishlar bitta faza uchun xisoblanadi. Agar faza qarshiligi z_fbo’lgan iste’molchi yulduz usulida ulangan bo’lsa, (93 rasm, a). Om qonuniga muvofiq faza toki


Agar iste’molchi fazalari uchburchak usulida ulanganbo’lsa (93rasm, b), u holda faza kuchlanishi liniya kuchlanishiga teng bo’ladi, shuning uchun


liniyatokiesa



Uchfazalizanjirlaruchunko’pinchaiste’molchifazalariorasidakuchlanishningtaqsimlanishinizanjirkuchlanishlariningtopografigdiagrammasiasosidatopishqulay.

Bukuchlanishlarningvektordiagram­masibo’lib, undazanjirningmuayyannuqta­larigadiagrammanikgmuayyannuqtalarimuvofiqkeladi.Unda zanjirning ikki nuqtasi orasidagi kuchlanish ularni bir­lashtiruvchi vektor bilan ifodalanadi.

Uch fazali sistemaning topografik diagrammasini tuzishda diagrammaning tayanch (boshlangich) nuqtasi sifatida generatorning neytral nuqtasi Nni — neytralni olish mumkin. Shu nuqtadan generator faza kuchlanishlarining uchta

vektori: U_A,U_Bva U_c o’tkaziladi (94 rasm).

Bu vektorlarning uchlari—A, V, S nuqtalar A, V, Ssimlarning kompleks potensialini, ya’ni shu simlarning neytralga nisbatan kuchlanishini aniqlaydi. Generator liniya kuchlanishlarininguchta vektori U_{AB ,}U_BCU_CA A, B, C nuqtalarni o’zaro birlashtiruvchi tug’ri chiziqlar bilan tasvirlanadi. U_AvaU_Bvektorlar turli tomonga yo’nalgan, de­mak, ularning uchlarini birlashtiruvchi tug’ri chiziq ularning farqini bildiradi