I bob. Darslik va o’quv adabiyotlarida anorganik birikmalar eng muhim siniflarining yoritilishi 5

Tuzlar nomilanishi. Tuzlarning nomi metall atomi va kislota qoldig’i nomidan keltirib chiqariladi.
Tuzlarning nomi o’zgarmas valentli metallar uchun “metall atomi nomi+kislota qoldig’i nomi”, agar metall atomi o’zgaruvchan valentli bo’lsa “metall atomi nomi+(metall atomi valentligi rim raqamida)+[- chiziqcha]+kislota qoldig’i nomi” shaklida yasaladi.
Dars davomida quyidagi savollarga o’quvchilar bilan birgalikda javoblar topiladi:
Sulfat kislota qoldig’ini tutgan 10 ta tuzning formulasini yozing va nomlang.
Fosfat kislota qoldig’i yoki nitrat kislota qoldig’i tutgan 10 ta xil tuz formulasini yozing va nomlang.
Tuzlarning toifalanishi: O’rta, nordon, va asosli tuzlar.Kompleks tuzlar.
Darsning maqsadi: O’quvchilarga tuzlarni toifalash uchun zarur bo’lgan ilmiy ma’lumotlar berish. O’rta, nordon, asosli tuzlar haqida nazariy tushunchalarni o’quvchilarga singdirish.
Dars quyidagi reja asosida tashkil etiladi:

1. 
   Tuzlarni toifalash.
   
2. 
   O’rta tuzlar.
   
3. 
   Nordon tuzlar.
   
4. 
   Asosli tuzlar.
   
5. 
   Kopleks tuzlar haqida dastlabki tushunchalar.
   

• 
  O’rta tuzlar – metall atomi kislota tarkibidagi barcha vodorod o’rnini olgan va metall atomi va kislota qoldog’idan iborat murakkab modda (alyuminiy fosfat – AlPO₄, kaliy xromat – K₂CrO₄, kaliy permanganat – KMnO₄, natriy atsetat – CH₃COONa, kaliy oksalat – K₂C₂O₄).
  
• 
  Nordon tuz - metall atomi kislota tarkibidagi vodorodning bir qismini o’rnini olgan va metall atomi hamda vodorod va kislota qoldig’idan iborat murakkab modda. Kilota tarkibidagi vodorodlar metallga chala almashgan holda hosil bo’ladi (natriy gidrokarbonat – NaHCO₃, kaliy gidrosulfid – KHS, litiy gidrosulfat – LiHSO₄).
  
• 
  Asosli tuz – tarkibida metall atomi va kislota qoldig’i bilan birga gidroksid gruppasi tutgan murakkab modda. Asos tarkibidagi gidroksid kislota qoldig’iga chala almashgan holda hosil bo’ladi (magniy gidroksobromid – Mg(OH)Br, alyuminiy gidroksosulfat – Al(OH)SO₄).