Har qanday fanni o’rganish ilmiy usuldan boshlanishi kerak


Radioizotoplarning yarim emirilish davri



Download 1,25 Mb.
bet8/25
Sana16.09.2022
Hajmi1,25 Mb.
#849083
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   25
Bog'liq
1-maruza

Radioizotoplarning yarim emirilish davri
Radioizotoplarning yarim yemirilish davri deb parchalanayotgan namunaning yarmi yemirilishi uchun sarflangan vaqtga aytiladi. Masalan ning yarim yemirilish davri 8 kunga teng. U yemirilishida oddiy Xe-54 izotopini va beta zarrachani hosil qiladi.



Tasavvur qilaylik, bizda boshida 20 mg izotopini tutgan namuna bo’lgan. 8 kun ichida I-131 yadrolarining yarmi (10mg) so’nib bo’lgan. 16 kundan keyin (2ta yarim yemirilish davri) da yana yarmi - 5 mg izotop yemirilid va qolgan yarmi ning 5 mgini tashkil etadi. 24 kundan keyin 2,5 mg izotop yemirilib, yana 2,5 mg nur tarqatuvchi izotop qoladi.


Yadro bo’linishi va sintezlanishi

1930-yillar davomida olimlar uran-235 ni neytronlar bilan bombardimon qilish natijasida


u ikkita kichikroq yadroga bo’linishi va kop miqdorda energiya ajratishini aniqladilar. Bu – yadrobo’linishi tashfiqoti edi. Atom parcha-lanishida ajraliyotgan energiya atom energiyasi deb nomlana boshladi. Yadro bo’linishining oddiy tenglamasi quyidagidek tasvirlanadi:

A


Beqaror

+Energiya
gar hosil bo’lgan mahsulotlar – krypton, bariy va uchta neytronlar massasini juda kata aniqlik bilan toppish imkoniyati bo’lganda, ularning massasi boshlang’ich massaga ko’ra ma’lum darajada kam ekanligi ma’lum bo’lardi. Albert Enshteyn tenglamasiga ko’ra yetmayotgan massa juda katta miqdordagi energiyaga aylanadi:
E = mc2
Bu yerda YE - ajralayotgan energiya, m – kamayotgan massa, c- yorug’ nur tezligi 3·108 m/s. Yoqalayotgan massa miqdori juda kichik bo’lishiga qaramay, yorug’ nur kvadratiga ko’paytirilganda juda kata energiya miqdorini beradi. Bir gramm uran bo’linishida 3 tonna ko’mir yoqilishidan hosil bo’ladigan energiya ajraladi.


Zanjir reaksiyasi
Bo’linish, neytron uran yadrosi bilan to’qnashishidan boshlanadi. Hosil bo’lgan yadro beqaror bo’lib, maqdaroq bo’lgan yadrolarga bo’linadi. Bolinish jarayonida yana bir nechta neytronlar va ko’p miqdorda gamma nurlarnish va energiya hosil bo’ladi. Ajralib chiqayotgan neytronlar yuqoriroq energiyaga ega bo’lib boshqa uran-235 yadrolarini bombardimon qiladi. Zanjirli reaksiyada juda kop uran miqdori bilan ta’sirlasha oladigan yuqori energiyali neytronlar soni juda tez ko’payib boradi. Zanjirli reaksiyani to’xtatmay amalga oshirish uchun uran-235 ning yetarli miqdori to’planib kriitik massaga yetkazib olinishi kerak. Shunda hosil bo’layotgan neytronlarning deyarli barchasi uran-235 bilan to’qnashadi. Bu holatda issiqlik energiyasining miqdori shunday darajaga yetadiki, atom portlaydi.



Download 1,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish