Har qanday fanni o’rganish ilmiy usuldan boshlanishi kerak

Pozitron emissiyasi
Pozitron-emissiyasida, turg’un bo’lmagan yadrodagi proton, neytron va pozitronga aylanadi. Neytron yadroda qolib, pozitron yadrodan chiqib ketadi. Pozitron-emissiyasi bo’lgan yadro reaksiyasida radioaktiv yadroning massa soni yangi yadroning massa soniga teng bo’ladi. Shunga qaramay yangi yadroning tartib raqami bir birlikka kamayadi va bu bir element yangi elementga aylanganidan dalolat beradi (transmutatsiya).
Gamma nurlanish
Faqat gamma nurlarini chiqaruvchi manbalar kam. Ammo ko’pchilik alfa- va beta nurlanish vaqtida gamma nurlar ham ajraladi. Rentgenologiyada eng ko’p ishlatiladigan gamma nurini beruvchi izotop – bu texnetsiy (Tc). Beqaror texnetsiy izotopi metaturg’un izotop deb yoziladi (belgisi m qo’shiladi),
masalan texnetsiy-99m, Tc-99m, yoki . Bu turdagi parchalanishda energiya gamma nurlar ko’rinishida ajraladi va izotop barqaror izotopga aylanadi.

Radioaktiv izotoplarni hosil qilish
Bugungi kunda ko’pchilik radioizotoplar kichik miqdorda radioaktiv bo’lmagan izotoplardan hosil qilinadi. Bu jarayon transmutatsiya deyiladi. Unda barqaror yadro juda faol elementar zarrachalar (alfa zarracha, protonlar, neytronlar, kichik yadrolar) bilan bombardimon qilinadi. Shu zarrachalardan biri yutilib, barqaror izotop radioaktiv izotopga aylanib, va odatda yana bir radioaktiv zarracha ajraladi.
Tartib raqami 92 dan yuqori bo’lga elementlarning barchasi elementar zarrachalar bilan bombardimon qilinib olinishi mumkin. Ko’pchiligi juda kam miqdorda olinib, qisqa vaqt yashaydi va ularni hossalarini o’rganish qiyin. Masalan, kaliforniy-249 azot-15 bilan bombardimon qilinsa, radioaktiv element dubniy-260 va to’rtta neytron hosil bo’ladi.

Texnetsiy-99m radiatsion tibbiyotda ba’zi bir diagnostic muolajalar o’tkazilganda ishlatiladi, masalan bosh miya o’smatasini, jigar yoki qorataloq kassalliklarini aniqlashda.Texnetsiy-99m olishda, yadro reaktorida avval molibden-98 neytron bilan bombardimon qilinib molibden-99 otkaziladi, so’ngra u texnetsiy izotopiga o’tkaziladi.

Texnetsiy-99m radioizotopi o’z navbatida gamma nurlarni ajratib parchalanad. Gamma nurlari diagnostika ishlari uchun qulay hisoblanadi, chunki ular tana orqali tanib oluvchi moslamalarga o’tadi.