Har qanday fanni o’rganish ilmiy usuldan boshlanishi kerak

Eritmalar	Elektrolitlar
Foydalanish
Natriy xlorid (0.9%)	Na+ 154, Cl- 154	Yo’qotilgan suyuqlik o’rniga
Xlorid kaliy bilan 5,0% glyukoza	K+ 40, Cl- 40	Ovqat yetishmasligini davolashda (kam miqdorda kaliy)
Ringer eritmasi	Na+ 147, K+ 4, Ca2+ 4, Cl- 155	Suv yoqotilganda organizm uchun suyuqlik va elektrolitlar o’rniga
Glyukoza eritmasi 5,0%	Na+ 40, K+ 35, Cl- 40, lactate- 20, HPO4^2^-15	Suyuqlik va elektrolitlar miqdorini oshirishda
Eritma o’rniga (hujayra ichidagi)	Na+140, K + 10, Sа2 + 5, Mg2 + 3, Cl- 103,atsetat- 47, sitrаt 3,8	Elektrolitlar va hujayra ichiagi suyuqliklar o’rniga

Eruvchanlik

Eruvchanlik tushunchasi erituvchida erigan moddani miqdorini ifodalash orqali namoyon bo’ladi. Moddalarni eruvchanligiga bir qancha omillar, jumladan eritmani turi, erituvchini turi va harorat kabi omillar ta’sir etadi. Eruvchanlik termini shuni anglatadiki: Moddaning 100 gr erituvchida ayni temperaturada eriy oladigan miqdori shu moddaning eruvchanligi yoki eruvchanlik koeffitsienti deyiladi. Eruvchanlik – moddaning suvda yoki boshqa erituvchilarda erish xususiyatidir. Agar eriydigan modda erituvchi qo’shilganda oson erisa, eritma maksimal miqdorli hisoblanmaydi. Biz bunday eritmani to’yinmagan eritma deb ataymiz. Eriydigan modda yetarli miqdordagi erituvchida erisa bu eritma toyingan deb ataladi. Qachonki eritma toyinsa, eriydigan moddaning erish tezligi qattiq formadagi moddaning erish tezligi bn bir xil bo’lib qoladi. Shunda hech qanday miqdor o’zgarish bo’lmaydi chunki qo’shimcha modda erituvchida eriy olmaydi.
Biz toyingan eritma tayyorlash uchun erituvchi modda uchun yetarli bo’lgan moddadan ko’proq solishimiz mumkin.Aralashtirganimizda erituvchida maksimal miqdorda erishi mumkin bo’lgan modda eriydi qolgani esa chokma bolib tuwadi. Shundan keyin biz bu eritmani toyingan eritma deb ataymi. Agar yana modda aralashtirsak u faqat erimaydigan eritma miqdorini oshiradi.



Dissolved
solute

Undissolved
solute

To’yinmagan eritma

To’yingan eritma