Guliston davlat universiteti ishlab chiqarish texnologiyalari fakulteti oziq-ovqat texnologiyalari kafedrasi

Aseptik konservalab qadoqlash. Ushbu usulning mohiyati mahsulotni 120-135⁰S-gacha 15-20 soniyada isitish va tezda 25-30⁰S-gacha sovutishdan va yirik steril stisternalarga steril sharoitda quyishdan iborat. Sharbatni isitish va sovutish uzluksiz ishlovchi quvurli yoki plastinali issiqlik almashinish jihozlarida amalga oshiriladi. Sharbatga barbotaj qilinuvchi bug` bilan ishlov berish va vakuumda sovutish (tomat pastasi ishlab chiqarish jarayoni kabi) usulini qo`llash mumkin emas, chunki sharbatning xushbo`y komponentlari kondensatga chiqib ketadi.
Hozirgi vaqtda sharbatni mayda taraga aseptik sharoitda qadoqlash usuli yaxshi o`rganilgan. Rossiyaning konserva sanoati ilmiy-tadqiqot institutida ishlab chiqilgan sxemasiga ko`ra (6-rasm) aseptik konservalash quyidagidan iborat. Sharbat yig`uvchi hajm 4-ga keladi, unda 60-70⁰S–gacha isitiladi va nasos 9 yordamida issiqlik almashinish apparati 5-dan o`tkaziladi. Bu apparatda sharbat avval isitiladi, so`ngra esa sovutiladi. Sovutilgan sharbat to`latgich 8 yordamida tunuka bankalarga qadoqlanadi, so`ngra berkitish mashinasi 6 –da germetiklanadi. 1 va 7 jihozlarda banka va qopqoqlar bug`ni isitish apparati 2-da isitilgan bug`da 210⁰S temperaturada sterillanadi. Liniyani yuvish uchun suv yig`gich 3-dan keladi.
Bo`sh shisha tarani sterillash uchun AQSh-da IQ-nurlar bilan 180⁰S-ga isitish qo`llaniladi. Ayni vaqtda taraning ichkari tomonidan bug` bilan isitiladi. Keyinchalik bankaga sovuq steril havo bilan ishlov beriladi. Ikkinchi usulda tara ichidan havo so`riladi, so`ngra 1,5-2 soniya davomida temperaturasi 153⁰S bo`lgan bug` bilan sterillanadi.

2-rasm. Aseptik konservalabqadoqlash liniyasining sxemasi
Moldova ITI-da unumdorligi 5-15 t/s-ni tashkil etuvchi liniya ishlab chiqilgan. Uning tarkibiga qisqa vaqt sterillovchi va stisternalarda aseptik sharoitda saqlash uchun tayyorlovchi uskuna kiritilgan. Ushbu institutda dastlab sterillab metall bochkalarda aseptik konservalash sxemasi taklif etilgan. Mahsulot qadoqlashdan ilgari 105-110⁰S-gacha isitiladi, ushbu temperaturada 50-60 soniya ushlanadi, va 30⁰S-gacha sovutiladi. Qadoqlash steril sharoitda aseptik kamerada amalga oshiriladi.⁸