Г>ул китаптл К. лракллнакстаппып кубла ранонллрыпда жасай- тугын клракалпаклардын этннкалык составы, сол гсрригориядагы

Парсы тилине сллыстырмлгяи (мтериалллр “11ерснлско-
русский словлрь-' (Состлиигель Н. В. Миллср. М., !%0) мнйнети-
пси ллымлы.
:м,‘ 
Тэбийгий
сө.тиикц дублстлик варилнгы ретипде сонгы ўа-
кытларла баспл сә.т жүзиидс 
пыбийий
сазин иайаалаиын жүр.
;;м Руеско-арабскнГ! слонарь. Составнтель Г. III. Шарблтов.
Иад мо “Советская эшшклонедия" .М., 1У01, 828-бет.
12 -0 8
177
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

әлебнй лублетлер ҳәм лиалектлик-әдебий лублетлер 
деп бөлип карастырыў көзле тутылып отырЗН('.
а) Әдебий дублетлер
Дублетлнк варнантлардыц бул группасына әдебий 
тнлле катар колланылыўшы ҳәм өзиннқ таралыўында 
нзоглоссага (белгили бир шекке) тирелмей, кецнен 
таралған дублетлер киреди. Мысалы: 
кеўдеЦ геўде,
кеўекЦ геўек, гелле!/ к е л л е , кеспасЦ кесбас, килем!/
гилем
, 
килтЦ гилт, килеқЦ гилеқ, гирбиқЦ кирбиқ,
кеўилЦ көқил, аўазЦ ҳаўазЦ ҳаўаза, ағашишЦ ағаш
усгпасы, әмелЦ ҳэм ел, ж аўап
// 
ж уўап, кесеў// кө-
сеў, гүдикЦ күдак, лғгенЦ леген, кссипЦ кәсип
т. б.
б) Диалектлик-әдебий дублетлер
15ул группаға 
киретуғын дублетлик вариантлар 
әдебий дублетлерге салыстырғаида өзгешеликке ийе. 
Себеби дналектлик-әдебий дублетлер изоглосса менен 
(белгили территориялық шегара мепен) байланыслы 
болады. Баскаша айтқанда, әдебий тилдеги компонент 
арнаўлы жерге барып жеткеннен сон оныц изоглос- 
салык шегн басланады. Сонлықтан аталған ғруппаға 
киретуғын дублетлер еки үлкен группаға бөлинеди:
Анық эдебий. сықарға
(
компонентке
) 
ийе дублет лик қат ар:
Бундай дублетлик катарда әдебий тилдеги сөзднц 
ориы өзгешеликке нйе болып, анық көринеди. Әдебнй 
сыцар менен бнрге, дублстлик варианттыц фонетика- 
лык айырмашылығы бар түри ямаса бириеше диалект- 
лпк сиионим сөз катар келиў жағдайы ушырасады. 
Төмепде биз апық әдебий сыцарға ийе болған дублет- 
лик қатарларға мысаллар келтнрейик (онда әдебий 
тилдиц сөзлери курснв пенен берилген): 
гербишЦ
кәрбшп// керпиш, 
арқалықЦ
каргалык// каш ағаш, 
минтаз//
мүнтәз// газа, 
есикЦ
йешик// қапы, 
дийўалЦ