Геодезиядан 1-практикум

Мустақил ечиш учун мисоллар

1. 8 та учбурчакларнинг бурчаклари ўлчанган ва қуйидаги боғлан-масликлар ҳосил қилинган: . Ҳар бир учбурчакнинг бурчаклар йиғиндисининг ўрта квадратик ва чекли хатолари ҳисоблансин.
2. 1 масалани берилган қийматлари бўйича ҳар бурчакнинг ўрта квадратик хатоси ҳисоблансин.
3. Полигон бурчакларининг йиғиндиси бўйича чекли хато ҳисоблансин; агарда ҳар бир бурчакнинг ўрта квадратик хатоси ва бурчакларни сони n = 12 бўлса.
4. Ўртадан геометрик нивелирлашда рейкадан олинган саноқнинг ўрта квадратик хатоси мм.
Бекатда икки томонлама рейкалар бўйича назорат билан ўлчанган нисбий баландликларнинг ўрта квадратик хатоси ҳисоблансин.
5. Координата орттирмаларининг ўрта квадратик хатоси ҳисоблансин, агарда .
6. Планиметр айлантириш ричагининг бир хил узунлиги бўйича унинг бўлак қийматининг 5 та миқдори гектарда аниқланган: 0,10275; 0,10283; 0,10293; 0,102275; 0,10281. Планиметр бўлак қийматининг арифметик ўртача қиймати ва ушбу натижанинг ўрта квадратик хатоси ҳисоблансин.
3 . Топографик карта ва планларни ўрганиш
3.1. Карта ва планлар тўғрисида умумий тушунча

Ер сиртини текисликда тасвирлашда ер сиртидаги нуқталар ўрни ва уларнинг текисликдаги тасвирлари ораларида маълум боғланишни ўрнатувчи картографик проекциялар қўлланилади. Картографик проекциялар меридиан ва параллеллар тўри ёрдамида маълум математик қоидалар бўйича тузилади.

Ер сиртининг катта қисмини Ернинг эгрилигини ҳисобга олиб, маълум математик қоидалар асосида бир оз ўзгариб, кичрайтириб қоғозга туширилган тасвирига карта дейилади.
Карталар умумгеографик ва тематик(мавзули) турларга бўлинади. Ернинг юзасида жойлашган объектларни қабул қилинган шартли белгилар тизимида қоғозда картографик проекция асосида кичрайтирилган тасвирига географик карталар деб айтилади.
Карталар турли масштабларда тузилади. Масштабига қараб карталар учга бўлинади:
а) майда масштабли карталар – 1:1000 000 дан кичик бўлган карталар:
б) ўрта масштабли карталар – 1:1000 000 – 1:100 000 гача бўлган карталар:
в) йирик масштабли карталар – 1:100 000 гача бўлган карталар.
Майда масштабли карталар географик, ўрта масштабли карталар обзор топографик ва йирик масштабли карталар эса топографик карталар ҳисобланади.