Geo iqtisod 9-uzb-5-2013. indd

shimoliy Amerika
mintaqasidir. 
Undagi AQSH, Kanada va Meksika davlatlari hissasiga jahon mashinasozlik 
mahsulotlarining 30 % i to‘g‘ri keladi va deyarli barcha xildagi mashina va 
uskunalar ishlab chiqariladi.
Ikkinchi mintaqa 
Yevropa ittifoqi
mamlakatlari bo‘lib, ishlab chiqaradigan 
mahsulotlari hajmi va sifati jihatidan birinchi mintaqadan deyarli qolishmaydi. U, 
asosan, ommaviy mashinasozlik mahsulotlari ishlab chiqarishga ixtisoslashgan.
Mashinasozlikning uchinchi mintaqasi 
sharqiy
va 
Janubi
-
sharqiy Osiyo
mamlakatlaridir. U an’anaviy mashinasozlik mahsulotlari bilan birga yuqori 
texnologiyaga asoslangan fantalab hisoblash texnikasi (radio-telemexanika, 
maishiy xizmat texnikasi) mahsulotlarini ishlab chiqarishga ixtisoslashgan. Unda 
Xitoy va Yaponiyaning o‘rni eng yuqori.
mDh mamlakatlari
jahonning to‘rtinchi mashinasozlik minta qasini tashkil 
qiladi. Garchi mintaqa mashinasozlikning eng muhim mahsulotlarini ishlab 
chiqarish imkoniyatlariga ega bo‘lsa-da, sifat ko‘rsatkichlariga ko‘ra boshqa 
mintaqalardan orqada.
Ayniqsa, fantalab mashinasozlik tarmoqlari nisbatan sust rivojlangan. Shu 
sababli uning mavqeyi tobora pasayib bormoqda.

---

73
Barcha rivojlanayotgan mamlakatlar hissasiga dunyo mashinasozlik 
mahsulotlarining 1/10 qismiga yaqini to‘g‘ri keladi. Ammo hozirgi vaqtda ularda 
mashinasozlik sanoatining o‘sish sur’atlari ancha yuqori. Ayniqsa, Braziliya, 
hindiston, Argentina, Meksika, osiyoning yangi industrial dav 
latlari (koreya 
Respublikasi)da bu borada sezilarli yutuqlar kuzatilmoqda. O‘zbekiston ham 
o‘zining avtomobilsozlik tarmog‘i orqali jahon bozoriga tobora dadil kirib 
bormoqda. Bu holat yaqin kelgusida ular hissasining oshishiga olib keladi.
Ba’zi mashinasozlik mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi eng yirik davlatlar 
qatorida rivojlangan mamlakatlar bilan birga rivojlanayotgan mamlakatlar ham 
ko‘zga tobora ko‘p tashlanmoqda.