Geo iqtisod 9-uzb-5-2013. indd

AFG‘ONisTON isLOm REsPUBLiKAsi
Afg‘oniston Islom Respublikasi Yevrosiyo materigi ichkarisida joylashgan 
bo‘lib, Eron, Turkmaniston, O‘zbekiston, Tojikiston va Pokiston davlatlari bilan 
chegaradosh. Ma’muriy jihatdan 29 ta viloyatga bo‘linadi. Oliy qonun chiqaruvchi 
hokimiyat – Loyya Jirg‘a va Milliy Kengash. Davlat boshlig‘i – Prezident.

---

140
Relyefi tog‘li.
Iqlimi shimolda kontinental, janubda tropikdan subtropikgacha 
o‘zgarib boradi. tabiiy boyliklari yetarli o‘rganilgan emas.
Aholi soni 
32,7 mln. kishi, zichligi 1 km
2
ga o‘rtacha 48 kishi. Har 1000 
kishiga tug‘ilish 37 va o‘lim 19 kishidan to‘g‘ri keladi. Aholining 0 –14 yosh-
dagilari 43 %, 65 va undan yuqori yoshdagilari 3 % ni tashkil qiladi. O‘rtacha 
umr erkaklarda 43, ayollarda 42 yoshga teng. Aholisining 22,9 %i shaharlarda 
yashaydi.
Aholisi ko‘p millatli.
Asosiy millat vakillari bo‘lgan pushtunlar bilan 
bir qatorda tojiklar, o‘zbeklar, turkmanlar, xazorliklar va boshqalar istiqo-
mat qiladilar. O‘zbeklar shimoliy va shimoli-g‘arbiy provinsiyalarda, tojiklar 
shimoliy va shimoli-sharqiy provinsiyalarda keng tarqalgan. Turkmanlar 
Badxiz pro vinsiyasida, xazorliklar Bomiyon va Hirot provinsiyalarida istiqomat 
qiladilar.
Xo‘jaligi
1979-yildan boshlab deyarli 10 yil davom etgan fuqarolar urushi 
tufayli achinarli ahvolga tushib qolgan. YIM ning 36% i qishloq xo‘jaligida, 
24 % i sanoatda, 39 % i xizmat ko‘rsatish sohasida ishlab chiqariladi. YIM 2012- 
yilda 40,7 mlrd. AQSH doll.ni tashkil etdi (sotib olish paritetini hisobga olganda).
sanoat tarmoqlaridan
neft qazib olish, qurilish materiallari ishlab chiqarish, 
yengil va oziq-ovqat tarmoqlariga tegishli korxonalar Kobul, Mozori-Sharif, 
Maymana, Qunduz va boshqa shaharlarda faoliyat ko‘rsatmoqda.
Hozirgi vaqtda xalqaro hamjamiyat ajratgan moliyaviy yordamlar asosida 
zamonaviy sanoat korxonalari qurilmoqda.