Фуқаролар учун бюджетни

3-жадвал. Бюджет очиқлиги индекси баллари (2006-2012 йиллар) 
Мамлакатлар 
2006 
йил 
2008 
йил 
2010 
йил 
2012 
йил 
% Δ 2006 
% Δ 2010 
Албания 
 
25 
37 
33 
47 
89 
43 
Озарбайжон
 
30 
37 
43 
42 
40 
-3 
Босния ва Герцеговина 
 
44 
44 
50 
13 
13 
Болгария 
 
47 
57 
56 
65 
38 
17 
Хорватия 
 
42 
59 
57 
61 
44 
7 
Грузия 
 
34 
53 
55 
55 
63 
1 
Қозоғистон
 
43 
35 
38 
48 
11 
26 
Қирғизистон 
Республикаси
 
8 
8 
15 
20 
140 
31 
Македония 
 
54 
49 
35 
-36 
-28 
Руминия 
 
66 
62 
59 
47 
-29 
-20 
Россия 
 
47 
58 
60 
74 
57 
23 
Сербия 
 
46 
54 
39 
-15 
-27 
Туркия 
 
42 
43 
57 
50 
20 
-12 
Тожикистон
 
17 
Украина 
 
55 
62 
54 
-2 
-13 
Манба: Маълумотлар OBI мамлакат профилларидан олинди (http://survey.internationalbudget.org/#profile). 
Ўзбекистон бу баҳолашда иштирок этмайди. 
14
Дастлабки бюджет баёнотида ҳукуматнинг келгуси молия йилига мўлжалланган иқтисодий ва солиқ-
бюджет сиёсати мақсадлари келтирилган. Баёнот ижро этувчи ҳокимият томонидан бюджетнинг 
батафсилроқ лойиҳасини қонун чиқарувчи органга тақдим этиш арафасида бюджетни муҳокама қилиш учун 
мўлжалланган. Дастлабки бюджет баёноти бюджетни стратегик режалаштириш босқичи натижасини ўзида 
ифодалайди. Бу жараёнда ижро этувчи ҳокимият ўзининг сиёсий мақсадларини ва ресурсларга эга молиявий 
маблағларга бўлган эҳтиёжларини сезиларли даражада тенглаштиради. Ушбу босқичда солиқ базасини ва 
солиқдан олинмаган даромадларни ҳисобга олган ҳолда келаси молия йилига мўлжалланган бюджет 
даромадлари, харажатлари ва қарз умумий суммаси аниқланади. “Тhe Guide to Transparency in Government 
Budget Reports: why are Budget Reports important, and what should they include” 2016, p. 4 - 
http://www.internationalbudget.org/publications/guide-to-transparency-in-government-budget-reports-why-are-
budget-reports-important-and-what-should-they-include. 

---

34 
Бюджетга доир ахборотнинг янада очиқлигини таъминлашга қаратилган бошқа кўплаб 
ташаббуслар мавжуд. Уларнинг айримлари, масалан, Government Spending Watch 
(http://www.governmentspendingwatch.org) кўпроқ давлат харажатларига эътиборни 
қаратади, Open Knowledge International (https://okfn.org) кабилар эса бюджетга доир 
ахборотни “очиқ ҳукумат” маълумотларининг бир қисми ва фуқароларни сиёсий ечимлар 
қабул қилишга жалб қилишнинг муҳим воситаси сифатида кўриб чиқади. Айрим 
ташаббуслар баъзи соҳалардаги/тармоқлардаги муаммоларни ҳал қилишга йўналтирилган. 
Масалан, “Қазиб олиш соҳаларида очиқ-ошкораликни таъминлаш ташаббуси” ресурсларга 
бой мамлакатларда табиий ресурслардан тушган даромадларнинг очиқ-ошкоралиги 
масалаларини ҳал қилиш мақсадида 2002 йилда тузилган.