Фавқулодда вазиятларнинг олдини олиш соҳасидаги давлат сиёсати қандай шаклланади?

Гидросфера ҳолатига қандай омиллар таъсир қилади?



Гидросфера ҳолатининг ўзгариши билан боғлиқ вазиятлар. Ер юзининг 70%, ер юзасининг 3%дан ортиғини сув ташкил этади. Бугунги кунда Амударё ва Сирдарё сувларининг ифлосланиш даражаси 2-3%га етди. Бунга дренаж зовурлар орқали оқова сувларнинг ҳамда тупроққа минерал ўғитлар билан ишлов берилиши натижасида ҳосил бўладиган заҳарли (заҳарли) кимёвий моддаларнинг дарёларга тушиши сабаб бўлмоқда. Органик ва минерал ўғитлардан ҳаддан ташқари кўп фойдаланиш ҳам сувнинг ифлосланишига олиб келади.
Сўнгги 10 йил ичида Марказий Осиё ҳудудларида сув танқислиги кузатилмоқда. Экологик муаммолар туфайли пайдо бўлаётган касалликларнинг 80% ифлосланган сув билан боғлиқ. Шунинг учун сув истеъмол қилишда ичимлик сувнинг тозалигига эътибор бериш керак. Ичимлик суви алюминий идишларда сақланмаслиги керак. Сув таркибидаги, хлор миқдорини камайтириш учун, сувни эмал идишида 1,5-2 соат давомида тиндириш лозим. Сувни хлорлаш жараёнида диоксин ҳосил бўлиши мумкин. Диоксин, фенол ва бошқа токсик моддалардан халос бўлиш учун сувни фильтрлаш керак. Ичимлик сув таркибида табиий радиоактив газ – радон ҳам бўлиши мумкин. Сувни қайнатиш орқали ушбу газдан халос бўлиш мумкин.

15. 
    Аҳолини атроф-муҳитнинг салбий таъсиридан муҳофаза қилиш учун нималар тавсия этилади? Бу борада қабул қилинган қонун ва қарорлар
    

Экологик муаммоларни бартараф этиш, аҳолини экологик салбий омиллардан муҳофаза қилиш учун қуйидагилар тавсия этилади:

1. 
   Атроф-муҳит ҳолатининг яхшиланишига қаратилган сиёсат юритиш, меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларни, маъмурий бошқарувни, ижтимоий-иқтисодий муносабатларни, таълимни, технологик воситаларни такомиллаштириш.
   
2. 
   Ноқулай экологик вазиятга эга бўлган ҳудудларда одамларга ва табиий муҳитга техноген юкни камайтириш ва хавфсиз даражага етказиш.
   
3. 
   Шаҳарларнинг экологик хавфсизлигини ҳамда атроф-муҳитни муҳофаза қилишни бошқариш тизимини яратиш ва самарали ишлашини таъминлаш.
   
4. 
   Аҳолини сифатли ичимлик сув билан ҳамда юқори сифатли озиқ-овқат маҳсулотлари билан таъминлаш.
   
5. 
   Маиший ва ишлаб чиқариш чиқиндиларини хавфсиз йиғиш, ташиш, сақлаш, қайта ишлаш ва йўқ қилиш. Қайта тикланувчи тизимлар яратиш.
   
6. 
   Фавқулодда экологик вазиятлар ва аварияларда аҳолини огоҳлантириш ва муҳофаза қилиш тизимини яратиш.
   
7. 
   Босқичма-босқич ишлаб чиқариш жараёнининг экологик мақсадга мувофиқлигини таъминлаш. – атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва тиклаш соҳасида экологик тоза технологияларни жорий этиш.
   
8. 
   Шаҳарларда атроф-муҳит сифатини бошқариш тизимини яратиш
   
9. 
   Атроф муҳит ва аҳоли саломатлигини мониторинг қилишнинг ягона тизимини яратиш
   
10. 
    Шаҳарларнинг ифлосланган майдонларини тиклаш, боғлар, яшил майдонларни, кўкаламзорларни тиклаш ва кенгайтириш, уларнинг хилма-хиллигини таъминлаш.
    
11. 
    Табиий ресурслардан тежамли фойдаланишни таъминлаш, энергия ва ресурсларни тежаш сиёсатини олиб бориш; Зарарли атроф муҳит таъсирида бўлган аҳолининг соғлиғини тиклаш.
    
12. 
    Гигиеник диагностика тизимини яратиш, экологиянинг таъсири натижасида касалликларга чалинган аҳоли гуруҳлари ва ҳар бир шахснинг саломатлигини тиклаш тизимини яратиш.
    
13. 
    Атроф-муҳит билан боғлиқ касалликларнинг мақсадли олдини олиш ва энг ноқулай экологик шароитга эга бўлган ҳудудларда яшовчи аҳолининг соғлиғини яхшилаш
    
14. 
    Юқори сифатли озиқ-овқат маҳсулотлари ва биологик қўшимчалар ишлаб чиқариш саноатини ривожлантириш
    
15. 
    Аҳолининг экологик, санитар-гигиеник таълими ва тарбиясини ривожлантириш
    

Таъкидлаш лозимки, мустақиллик йилларида республикада атмосфера, гидросфера ва қуруқликни муҳофаза қилишга қаратилган кўплаб қонун ҳужжатлари қабул қилинди. Буларга “Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида”ги, “Сув ва сувдан фойдаланиш тўғрисида”ги¹ “Муҳофаза этиладиган табиий ҳудудлар тўғрисида”ги², “Ер ости бойликлари тўғрисида”ги³, “ЎзРнинг ҳаво кодекси”ги⁴, “Ўсимлик дунёсини муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш тўғрисида”ги⁵ “Атмосфера ҳавосини мухофаза қилиш тўғрисида”ги⁷ “Ер кадастри тўғрисида”ги⁸, Ўрмон тўғрисида”ги⁹, “Чиқиндилар тўғрисида”ги¹⁰ Қонунлар киради.
Мавжуд меъёрий ҳужжатларда ҳар бир фуқаро атроф-муҳитга эҳтиёткорлик билан муносабатда бўлиши бўлгилаб қўйилган. Хусусан, “Маъмурий жавобгарлиқ тўғрисида»ги Кодексда атроф муҳитга келтирилган зарар учун маъмурий жавобгарлик белгилаб қўйилган (VIII боб 10, 15, 60, 70, 82, 91, 95-моддалари).
Кодексда сув, ер, ўрмон, қизил китобга киритилган ўсимликлар ва ҳайвонларга тааллуқли кўплаб масалалар ўрин олган.
Шундай қилиб, атроф муҳит муҳофазаси давлат томонидан кафолотланади. Мамлакатнинг ҳар бир фуқароси юқорида келтирилган меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар талабларига риоя қилишлари лозим. Бу ўз навбатида ФВ олдини олишни кафолотлайди.

15.