Farmokognoziya oxiri p65

Mahsulotning tashqi ko‘rinishi.
Tayyor mahsulot ayrim
yerustki qismi va ildizpoya ham ildizdan tashkil topgan.
Ildizpoya va ildiz turli shaklli, uzunligi 1—9 sm, yo‘g‘onligi
0,2—1,5 sm, uzunasiga burushgan, ustki tomoni to‘q jigarrang
yoki sarg‘ish-jigarrang, ichi oqish-sarg‘ish rangli bo‘lakchalar-
dan tashkil topgan. Sindirganda notekis sinadi. Ildizpoya va ildiz
shirinroq, lovullatuvchi, biroz burishtiruvchi ta’mga va kuchli,
o‘ziga xos hidga ega.
Sallagulning yerustki qismi mahsuloti poya, bargi, guli va
ba’zan gulg‘unchasi aralashmalaridan iborat. Poyasi qirrali,
uzunligi 35 sm gacha, yo‘g‘onligi 2 sm bo‘ladi. Barglari bandli,
2 marta uch bo‘lakka ajralgan, juda burushgan, barg plastin-
kasining uzunligi 3—13 sm, bo‘lakchalari chuqur uch bo‘lak-
ka yoki patsimon ajralgan, o‘rtadagi segmenti (bo‘lagi) uch
bo‘lakli, yonidagilari lansetsimon.
Gullari yirik, kosachasi besh bo‘lakli, mevada saqlanib
qoladi, gultojbarglari 8 ta. Poya va barglar qo‘ng‘ir-yashil va
yashil (barg plastinkasining pastki tomoni och yashil), gul
barglari qizg‘ish-qo‘ng‘irroq, mahsulot kuchsiz hidli va kuchsiz
achchiq ta’mga ega.
Kimyoviy tarkibi.
Mahsulot tarkibida 1,6% gacha efir moyi,
salitsin glikozidi, 10% gacha qand, peonol birikmasi, 1,66—
2,6% iridoidlar, salitsilat va benzoat kislotalar, kraxmal, osh-
lovchi va boshqa moddalar hamda mikroelementlar bo‘ladi.
Ishlatilishi.
Tibbiyotda pion o‘simligining dorivor preparati
nerv sistemasining funksional buzilishida, nevrasteniya kasal-
ligida va uyqusizlikda tinchlantiruvchi vosita sifatida ishlatiladi.

---

312
Pion o‘simligi ildiz hamda yerustki qismining nastoykasi
nafas olish funksiyasi hamda qon bosimini o‘zgartirmasdan
markaziy nerv sistemasiga tinchlantiruvchi ta’sir qiladi.