F. K. Kamilova

Vositachi tomonidan egallangan hudud —
vositachining geografik 
ahvolini tavsiflovchi va o ‘z faoliyati bilan m a ’lum hududni egallash 
imkoniyatini belgilovchi mezon. Shubhasizki, bir agent — jismoniy 
shaxs yirik agentlik bilan taqqoslanganda u egallagan hududni egallay 
olmaydi.
Maqsadli bozorni egallash —
mezon yuqoridagiga biroz yaqinroq. 
Undan farqi shundaki, u aniq hududga qaratilmagan, balki iste’molchiga 
m o ’ljallangan. U vositachini maqsadli bozorning qancha qismini nazorat 
qilishini k o ‘rsatadi.
Vositachining tashkiliy-huquqiy mavqeyi
kanalni shakllantirish usuliga 
ta ’sir ko‘rsatadi. Agar agent jismoniy shaxs b o ‘lsa, u x o ‘jalik subyekti 
b o ‘la olmaydi. Shuning uchun bunday agentlik faoliyatidan faqat 
to'g'ridan to'g'ri marketing kanalida foydalanish mumkin.
Foydalaniladigan sotish usullari va texnologiyalari
turoperatorga 
vositachi tanlashda asosiy mezonlardan biri sanaladi. Bunda faoliyat 
ratsional va samaraliroq tarzda tashkil qilinadi.
0 ‘zaro hisob-kitob tizimining oddiyligi va ishonchliligi —
mezon 
asosida o'zaro hisob-kitobning ishonchliligi va tezligi m uam m olari 
yechiladi. Buning natijasida sotish kanalida sotish tezligi o ‘sadi.
106

---

Ish reputatsivasi obro'yi
— baholashda rna'lum qiyinchi11кl;ii 
qaramasdan vositachi tanlashda muhim mezon sanaladi. Sotish kanalhl.i 
yom on reputatsiyali vositachidan foydalanish faqat o ‘sha solisli kanalini 
emas, balki korxonaning um um iy sotish strategiyasiga ham t a ’sir qil.t 
di.
Sotish strategiyasining maqsad va vazifalaridan kelib chiqib, berilgan 
m ezonlardan foydalanish sotish kanalini tashkillashtirish uchun vosila 
chini aniqlash imkoniyatini beradi. Bu bilan bir vaqtda turistik mail 
sulot uchun u yoki bu sotish kanalini qurishda vositachi sifatini baholasli 
m u am m osid an tashqari ularning sonini ham aniqlash kerak. Bum 
aniqlashning uch usuli mavjud:
• tez tarqatish;
• eksklyuziv tarqatish;
• selektiv tarqatish.