Radiatsion gigiyena sohasidagi me’yoriy hujjatlar. Aholining radiatsion
xavfsizligini ta’minlashning asosiy vazifalari o’rnatilgan chegaralardan yuqori
nurlanish olishni oldini olish asosida deterministik samaralar namoyon bo’lishiga
yo’l qo’ymaslik va ijtimoiy va iqtisodiy omillarni hisobga olgan holda
Aholining radiatsion xavfsizligini gigiyenik chegaralash va ta’minlashning
asosida IN biologik ta’sirining o’ziga xosliklarini hisobga olish turadi. Shu tufayli
512
- INMdan nurlanish bilan bog’liq bo’lgan har qanday faoliyat foydadan ko’ra
ko’proq zarar keltiradigan bo’lsa, u amalga oshirilmasligi lozim;
- Nurlanishga duchor bo’lgan odamlarda individual doza va miqdor imkoni boricha
kichik qiymatga ega bo’lishi kerak;
- Faoliyati INM bilan bog’liq bo’lgan shaxslarning nurlanishga duchor bo’lishlari
belgilangan doza chegaralaridan oshmasligi lozim;
Ushbu qoidalar bajarilishini ta’minlash radiatsion gigiyena sohasidagi
me’yoriy hujjatlar talablarini bajarishga asoslanadi. O’zbekiston Respublikasidagi
radiatsion gigiyena sohasida foydalaniladigan me’yoriy hujjatlar ro’yxati 9.1.2-
jadvalda ifodalangan.
SanQvaM №0193 — 06
O’zbekiston Respublikasida INMdan foydalanishning gigiyenik talablarini
belgilovchi asosiy hujjat Radiatsion xavfsizlik me’yorlari (RXM — 2006) va
Radiatsion xavfsizlikni ta’minlashning asosiy sanitariya qoidalari (RXTASQ)dan
yagona hujjat sifatida rasmiylashtirilgan SanQvaM №0193 — 06 dir.
SanQvaM №0193-06 — Radiatsion xavfsizlikning sanitariya me’yorlari va
qoidalari SanQvaM №0029-94 o’rniga qabul qilingan nashr.
Me’yor va Qoidalar quyidagi me’yoriy hujjatlar asosida ishlab chiqilgan:
“Aholining sanitariya epidemiologik osoyishtaligi to’g’risida”gi, “Radiatsion
xavfsizlik to’g’risida”gi, “Radiatsion chiqindilar to’g’risida”gi, “Tabiat muhofazasi
to’g’risida”gi, “Atmosfera havosining muhofazasi to’g’risida”gi O’zbekiston
Respublikasi Qonunlari, ionlantiruvchi nurlanishlardan xavfsiz bo’lish va nurlanish
manbalari xavfsizligining xalqaro asosiy me’yorlari, Rossiya RXTASQ —99 va
RXM — 99.
9.1.2-jadval.
O’zbekiston Respublikasining radiatsion gigiyena sohasidagi me’yoriy hujjatlari
Hujjat turi, raqami va
tasdiqlangan yili
Hujjat nomi
O’zbekiston Respublikasi
Qonuni, 2000 y.
Radiatsion xavfsizlik to’g’risida
O’zbekiston Respublikasi Oziq-ovqat mahsulotlarining sifati va xavfsizligi
513
Qonuni, 1997 y.
to’g’risida
O’zbekiston Respublikasi
Qonuni, 2002 y.
Chiqindilar to’g’risida
O’zbekiston Respublikasi
Qonuni, 2015 y.
“Aholining sanitariya epidemiologik osoyishtaligi
to’g’risida”
SanQvaM 0029-94
Sanitariya me’yorlari va radiatsion xavfsizlik
to’g’risida
SanQvaM 0134-03
Gigiyenik
me’yorlar.
Tuproqdagi
tabiiy
radionukleidlar va o’g’itlarning vaqtinchalik yo’l
qo’yiluvchi kontsentratsiyalari
SanQvaM 0047-95
Oziq-ovqat mahsulotlaridagi radionukleidlarning yo’l
qo’yiluvchi miqdorlari
SanQvaM №0093-99
Oziq-ovqat
mahsulotlaridagi
sun’iy
radionukleidlarning yo’l qo’yiluvchi miqdori
SanQvaM 0193-06
Radiatsion xavfsizlik me’yorlari (RXM-2006) va
radiatsion
xavfsizlikni
ta’minlashning
asosiy
sanitariya qoidalari (RXTASQ-2006)
SanQvaM 0194-06
Rentgen
xonalari,
uskunalarini
jihozlash
va
ekspluatatsiya va rentgen tekshiruvlari o’tkazilishiga
nisbatan gigiyenik talablar
SanQvaM 0195-06
Kontaktli va ichki bo’shliqlar nur terapiyasi bo’limini
rejalashtirish, loyihalashtirish va ekspluatatsiya
qilishning sanitariya me’yorlari va qoidalari
SanQvaM 0149-04
Davolash-profilaktika
muassasalari
chiqindilarini
to’plash, saqlash va yo’qotishning sanitariya qoidalari
SanQvaM 0251-08
Radioaktiv chiqindilardan foydalanishning sanitariya
qoidalari
SanQvaM 0252-08
Radioizotopli uskunalarni qurish va foydalanishga
gigiyenik talablar
SanQvaM 0224-07
Kompyuterlar,
videodispleyli
terminallar
va
orgtexnikalar bilan ishlashga sanitariya qoidalari va
me’yorlari
Uz RSN
№ 30-94
O’zbekiston Respublikasi qurilish majmualari
korxonalarida
ishlab
chiqariluvchi
qurilish
materiallari,
konstruktsiyalar
va
qurilish
mahsulotlarini radiatsion nazorat qilish haqidagi
qo’llanma
Uslubiy ko’rsatmalar (UK)
Oziq-ovqat mahsulotlari, qurilish materiallari, tamaki
mahsulotlari,
parfyumeriya
va
kosmetika
mahsulotlaridagi radionuklidlar miqdorini aniqlash
uchun
DSENM
radiologiya
laboratoriyalarida
laborator tahlildan o’tkazish uchun namunalar olish
Uslubiy ko’rsatmalar Oziq-ovqat mahsulotlari, ichimlik suvi, tuproq,
514
qishloq-xo’jalik xom-ashyolari va yemlar, o’rmon
xo’jaligi mahsulotlari va atrof-muhitning boshqa
obyektlari tarkibidagi strontsiy-90, seziy-137 va
kaliy-40 radionukleidlarini aniqlash uchun MKS-
AT1315 gamma-beta spektrometrida o’lchashlar
o’tkazish uslubi
Do'stlaringiz bilan baham: 
