Evolyutsiya nazariyasi

Органлар олигомеризацияси, полимеризациячи ва координацияси.
Oligomerizatsiya xodisasi V.A.Dogel tomonidan aniqlangan. Oligomerizatsiya deyilganda, tarixiy rivojlanish protsessida o‘xshash organlarda tuzilishi jixatdan birlashish protsessi tushuniladi. Bunday birlashish natijasida shu organning funksiyasini kuchsizlanganligi sodir bo‘ladi. Masalan: bugimoyoqlilarda tana segmentlari, qisqichbaqasimonlarda oyoqlar, kuzlar soni, umurtkalilarda bosh skeletsizlardan tugarak og‘izlilar suyakli baliklar amfibiyalarga o‘tgan sari jabra yoriqlari, baliqlardan sudralib yuruvchi sut emizuvchilarga o‘tgan sari tishlar sonining kamayishi ro‘y berganligi oligomerizatsiya hisoblanadi.
Polimerizatsiya deyilganda, bir xil organ yoki tuzilishning son jixatdan ortishi- dum umurtkalarning son jixatdan ortishi uning xarakatlanish funksiyasini ortiradi hamda sezgi kobiliyatini kuchaytiradi. Yassi, lentasimon va xalkali segmentlarning takrorlanishi ham polimerizatsiya hisoblanadi.
Tarixiy protsessda organlarning bir-biriga moslanishi organlar koordinatsiyasi deb ataladi. Organlar koordinatsiyasining evolyutsiyasi organizmning bir butunligini oshirishiga qaratilgan.
Tabiiy tanlanish turli sistemadagi organizmlar organlarining bir-biriga nomuvofikligini xamda organizmning bir butunligiga putur yetkazuvchi irsiy o‘zgarishlarni bartaraf etadi.
Progressiv ixtisoslashish qoidasi birinchi marta Sh.Depere tomonidan ifodalab berilgan. Bu qoidaga binoan, ixtisoslashish yo‘nalishiga kirgan organizmlar guruhi o‘zining keyingi rivojlanishida ham chuqur ixtisoslanish tomon o‘zgara boradi. M: sudraluvchi umurtqalilar evolyutsion protsessda uchishga moslasha boshlasa, u holda evolyutsiyaning keyingi bosqichlarida uchishga moslanishning maskur yo‘nalishi saqlanadi va kuchayadi. Tana hajmini ortishi, moddalar almashinuvini tobora tejash ham ixtisoslashish hisoblanadi. Tana hajmining ortishi yirtqich hayvonlardan himoyalanish, parazit hayvonlarni organizmga kirishi problemalarida katta ahamiyatga ega.