Ensiklopediyasi



Download 32,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet80/200
Sana09.06.2022
Hajmi32,5 Mb.
#648406
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   200
Bog'liq
Bolalar ensklopediyasi (1)

DVIGATEL
Qadim zamonlardan beri odamlar hara- 
katlantiruvchi kuchga, ya’ni dalaga suv 
chiqaradigan, tegirmon toshini aylantiradi- 
gan va boshqa ishlarni bajaradigan qurilma- 
ga ehtiyoj sezishgan. Qadimgi Sharq, Misr, 
Hindiston mamlakatlarida bu maqsadlar 
uchun h a y v o n la r va q u lla r ku ch id a n
foydalanishgan. 0 ‘rta asrlarda bunday jonli 
harakatlantirgichlar o'rnini suv charxpalagi 
egalladi. Suv charxpalaklari suv chiqarish- 
dan tashqari yigiruv va to'quv dastgohlarini 
harakatlantirgan. 7-asrda forslar tegirmon 
(shamol tegirmoni) ni ixtiro qilganlar. Bu te-
girmonlardan so'ng shamol dvigatellari pay­
do bo'la boshladi. Bunday dvigatellardan 
don yanchish, suv chiqarishda foydalanil- 
gan. O'rta asrlar musavvirlarining ko'p su- 
ratlarida va olim larning risolalarida siz 
sham ol 
te g irm o n la rin in g
ta s v irin i 
ko'rishingiz va ular haqida ma’lumotlarni oli- 
shingiz mumkin.
Suv charxpalaklari va shamol tegirmon- 
lari 17-asrgacha dvigatellarning yagona 
turlari bo'lib qoldi. 17-asr oxiri — 18-asr 
boshlarida Fransiya, Angliya, Shvetsiya va 
boshqa mamlakatlarda bug' energiyasidan 
foydalanish, ya’ni bug' dvigatelini yaratish 
uchun ko'p harakat qilindi. Rus mexanigi I. 
I. Polzunov 1763-yilda yaratgan bug' dvi­
gateli amaliy maqsadlar uchun yaroqli (keng 
tarqalmagan bo'lsa ham) dvigatel bo'ldi.
Ingliz mexanigi J. Uatt 1784-yilda ko'p 
ishlarga qodir dvigatel — bug' mashinasi- 
ni ixtiro qildi. Uning asosiy qismi ikki tomo­
ni qopqoq bilan berkitilgan silindr bo'lib, 
silindr ichida porshen bug' ta’sirida u yoq- 
dan-bu yoqqa yurib turadi. Porshenning bir 
tomoni shtok (sterjen) ga mahkamlangan
Suratda ichki yonuv dvi- 
gatelining qanday ishlashi 
tasvirlangan.

Download 32,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   200




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish