бутун давлат тузуми яксон этилиб,
халц цокимиятни
уз кулига олган такдирдагина озодликка эришиш мум
кин. А на унда ислох,отлар бошланади: ибтидоий ком-
мунага цайтилади, ахлоций жи^атдан эзилган оила
тенг хукук,ликка асосланган эркин оилавий муносабат-
лар билан* алмашинади. Гражданлик, сиёсий ва ик,ти-
содий жих,атдан тула тенглик жорий этилади, ишлаб
чик,ариш цуроллари ва барча мех;нат мах;сулотларидан
фойдаланиш туфайли
ш ахсий мустациллик таъмин-
ланади, них,оят хунар таълими коллектив х^исобига
текин олинади. Бу эса эски, чиркин жамиятни тубдан
цайта цуриш га олиб келади. Этьен никох;, ворислик
хукук,ига хуж у м цилди, айрим ш ахсларнинг мол-мул-
кини аницлаб чицди, утган асрларнинг маш ъум ёд-
горликларини яксон к,илиш керак, деди, у гапираркан,
худди етилган экинни ураётган Уроцчидек бир кулини
кенг ёзиб туширарди, иккинчи к$ли
билан эса була-
ж ак инсоният жамиятини цурар, йигирманчи аср бу-
сагасида цад кутарадиган х,ацик,ат ва адолат биносини
бунёд этар эди. Этьен ж азавага тушиб гапирганидан,
энди мулохдза к,илиб утирмай, фак,ат бир жох,илона
гояга ёпишиб олганди. Диссиёт ёки соглом ак,л ишора
циладиган х;ар цандай ш убхдлар йук,олди:
ана шу
янги дунёни куришдан осон нарса йукдек эди, гуё х;ам-
маси режалаб цуйилган: Этьен худди икки соат ичида
йигиб, юргизиб кетса буладиган машина з^ацида гапи-
раётгандек эди, гуё унга ут билан цоннинг ахдмияти
йуц эди.
—
Энди навбат бизга келди, — ёниб деди Этьен
гапини тугатаркан,— бундан буён х,окимият ва бой-
ликлар бизники булиши лозим.
Урмон цаъридан келган цувончли цичцирицлар Эть
ен цулогига урилди; энди ой
бутун сайхонликни энг
уэоаддги ни^олларигача ёритиб юборган эди, чайца-
лаётгаи каллалар билан улкан дарахтларнинг кулранг
тан^лари ойдинда аник, к^риниб турарди. Совуц хдво-
да очликдан силласи куриган кишиларнинг кузлари
ялтиллаган, огизларини катта очган, олга ташланиб,
ж анг цилиб, узларининг тортиб олинган цадимги мол-
мулкларини цайтариб
олишга шай турган эркаклар,
хотин-халаж лар, болаларнинг ташвишли чез^ралари
к^риниб цоларди. Энди улар Этьеннинг эх;тиросли нут-
295
цидан цизиб кетганликлари учун совуцни сезишмасди.
Фидойиларнинг цайратли нидолари уларни осмонга
чицариб цуйганди; улар дастлабки христианларга у х
шаб яцин келаж акда адолат салтанатининг урнатили-
шини умид, зур иштиёц билан кутишарди. У лар куп
нарсани туш униш мас, техник ва мав^ум мушоз^ада-
ларнинг магзини чациша олишмас, лекин Этьен суз-
ларидаги ноаницлик ва мавцумликни унинг ваъда-
лари пардалаб кетарди. Цандай гузал орзу бу!
Узингга
узинг хуж айин булсанг, азоб чекмасанг, х,аётдан лаз-
затлансанг!..
— Рост, жин урсин!.. Бизнинг навбатимиз келди!
Эксплуататорларга улим!
Хотинлар алах,лаётганга Ухшарди; одатда босиц
Маэ хоним безовталаниб цолди, очликдан унинг боши
айланарди, Левакнинг хотини инграрди, Аш аддий кам
пир газабланиб, жодугарникидек озгин цулларини сил-
китарди, Филомена йуталавериб, бугилиб цолди, М у
кетта булса, ж уш иб кетганидан цичцириб, нотиц шаъ-
нига ширин сузлар айта бошлади.
Маэнинг узи мах,-
лиё булиб, газаб билан бацирарди, Пьеррон цурцца-
нидан даг-даг титрарди, Левак булса, тинмай жав-
рарди. Захария билан Муке хдзил-мазах цилишга ури-
нишса х,ам узларини цуярга жой топища олишмасди,
шу боисдан огайнимиз бир цултум х;ам ичмасдан шун-
ча узоц гапирадими, дея ажабланишарди.
Польша
солииган корзинками силкитаётган Ж анлен, Лидия ва
Бебер
Do'stlaringiz bilan baham: