Э. ҚОсимов, М. Aкбaров пaрдозбоп қурилиш aшёлaри

Битумли ёки асфалтли лаклар. Битум ва асфалт каби қора органик боғловчиларни бензин, керосин, бензол ва бошқа органик эритма­ларда эритиб, битум лаклари тайёрланади. Битум лаклари ишқор, кислота ва сув таъсирида буюмларнинг чидамлилигини ошириш учун ишлатилади.
Спиртли лаклар — табиий ва сунъий смолалар оғирлиги ҳисобида 30-35% спиртда эритиб тайёрланади. Улар сариқ, кўк, ҳаворанг, жигарранг ва бошқа тусларда тайёрланади. Спиртли лаклар олишда парда ҳосил қилувчи смолалар сифатида канифол, шеллак, арча ва береста смоласи ишлатилади. Эритма сифатида, кўпинча, 92—96% ли этил спирти ишлатилади.
Политуралар — лаклар сингари смолаларнинг жуда кучли этил спиртидаги эритмаси. Политураларда смолалар миқдори 5—15% дан ошмайди. Шеллакли политура қурилишда энг яхшиси ҳисобланади.
Нитролаклар — нитро ва этил селлулоза лаклар эфирселлулоза гуруҳига кирувчи смолаларни органик эритмаларда эритиб олинади. Рангли нитролаклар тайёрлаш учун унга бўёқлар ҳам қўшилади. Нитролакнинг сифатини ошириш мақсадида унга пластификаторлар ҳамда табиий, сунъий ёки синтетик смолалар (глифтал смола, эфир ёки канифол) қўшилади.
Нитролакка қўшиладиган пластификаторлар сифатида канакунжут мойи, дибутилфталат, эритмалар сифатида — ацетон, метил спирти, ацетат ва бошқалар, суюлтиргичлар сифатида эса бензол, толуол, этил ва бутил спиртидан фойдаланилади. Нитролаклар ёғоч буюм­ларини лаклаш учун кўп ишлатилади. Улар юзасида қаттиқ, мустаҳкам ва ялтироқ парда ҳосил қилиб қотади. Қурилишда ишлатиладиган лаклар карбамидколоксилин смоласи асосида олинган (940, 754, 9-A, КК-25) НЦ-312 ва мебелбоп НЦ-315 М каби маркаларда чиқарилади.


ЛAкнинг хоссалари

Лаклар бошқа лак-бўёқ ашёлар каби одатдаги синашлардан, яъни қотиш вақти, қовушқоқлиги, ранги, бўкишга чидамлилигини аниқлашдан ташқари қуйидаги фақат ўзларига хос усуллар билан ҳам синаб кўрилади.

Лакнинг силжиб текисланиш хусусиятини аниқлаш учун уни тайёрланган юзага мўйқалам билан суртилади. Бунда, мўйқалам билан суртилганда пайдо бўлган излар маълум вақтдан кейин бутунлай йўқолиши керак. Лакларнинг текисланиш хусусияти изларни йўқотиш вақтига қараб аниқланади. Мўйқалам излари лак суртилган­дан кейин 10 дақиқа ичида йўқолса, лакнинг текисланиши яхши деб, излар йўқолиши учун 10 дақиқадан ортиқ вақт кетса, секин текисланган деб, излар 15 дақиқадан кейин йўқолса, текис­ланиш қониқарсиз деб ҳисобланади.