Э. ҚОсимов, М. Aкбaров пaрдозбоп қурилиш aшёлaри

Ним қуруқ зичлаш усулида сопол буюмлар тайёрлаш. Нам ёки пластик усул билан ғишт тайёрланганда лой қоришмасининг намлиги 18—30% бўлса, бу усулда тупроқнинг намлиги 8—12% дан ошмайди ва лой қоришмасини махсус зичлаш машиналарида кучли босимда қолипланади.
Қуйма усул. Мураккаб шаклга эга бўлган кўпгина сопол буюмлар (чаноқ, унитаз, радиатор ва ванналар) суюқ лой қоришмасини қолипга қуйиш йўли билан тайёрланади.
Қолипга қуйиш учун каолин, ўтга чидамли лой, кварс, да­ла шпати каби жинсларни сувда кукун ҳолатигача туйилади ва электролит қўшилмалар билан қориштириб суюқ хомашё тайёрланади.
Хумдонда 1250—1300°C да (ботириб олиш ёки пуркаш усули билан) буюм сиртига қопланган сир эритилиб, унинг юзасида юпқа текис шишасимон қатлам ҳосил қилинади. Қуйма усул кўпинча сантехника буюмлари (фаянс, чинни) ишлаб чиқаришда кўп қўлланилади.
Пардозбоп ғишт учун техник шартлар. Оддий лой ғишт па-раллелепипед шаклида, ўлчамлари 25012065 ёки 25012088 мм бўлиши керак. Aмалда аниқ ўлчамли ғишт олиш мумкин эмас. Шу сабабли Давлат стандартларига мувофиқ ғиштнинг ўлчамлари қуйидагича ўзгариш билан ишланади: пластик усулдаги ғишт учун узунлиги бўйича +3, 2 мм; ним қуруқ усулдаги ғиштларда эса 3 мм, 3 мм, 2 мм.
Ғишт маркаси унинг мустаҳкамлигига қараб аниқланади. Ғишт маркаси 5 та ғиштнинг сиқилишга ва эгилишга синаб кўрилиши билан (ўртача кўрсаткич) топилади. Давлат стандартларига мувофиқ оддий ғишт қуйидаги маркаларга бўлинади: 50; 30; 25; 20; 15; 12,5; 10 ва 7,5.
Одатда нам усулда қолипланган ғиштнинг ҳажмий оғирлиги 1700-1900 кг/м³ дан ошмайди. Оддий ғишт учун сув шимувчанлик кўрсаткичи 8—30%, пардозбоп учун 8-20% орасида ўзгаради.
Сувга тўла тўйинган оддий лой ғиштни 15 марта, пардозбоп ғиштни эса 25—30 марта музлатиб эритилгандан сўнг, унда бузилиш нуқсонлари бўлмаса, совуққа чидамлилиги бўйича маркаси тегишли равишда 15 ва 30 деб топилади. Демак, пардозбоп ғиштни қабул қилишда унинг навини билиш учун юқоридаги хоссаларни тажрибахона шароитида аниқлаш лозим. Юқори сифатли яхши пиширилган пардозбоп ғишт сарғиш рангда бўлади, темир билан урганда жаранглайди.