Е. Б. Бабский, А. А. Зубков, Г. И. Косицкий, Б. И. Ходоров

Нерв марказларидаги пессимал тормозланиш. Нерв ҳужайрасининг фаолияти тормозловчи махсус структураларнинг иштирокисиз тормозланиши ҳам мумкин. Бу ҳолда постсинаптик мембранага нерв импульсларининг ҳаддан ташқари тез-тез келиб туриши туфайли шу мембрананинг қаттиқ деполяризацияланиши натижасида қўзғатувчи синапсларда тормозланиш ҳам авж олади.
Нерв-мускул бирлашмасидаги Введенский пессимуми шундай тормозланишнинг прообрази ҳисобланади. Орқа миянинг оралиқ нейронлари, ретикуляр формация нейронлари ва бошқа баъзи ҳужайралар пессимал тормозланшига айниқса мойил бўлади, уларда постсинаитик мембрана деполяризацияси тез-тез ритмик таъсиротда шу қадар интенсив ва барқарор бўладики, ҳужайрада Веригонинг катодик депрессиясига ўхшаш ҳолат рўй беради.


Қўзғалишдан кейинги тормозланиш. Нерв ҳужайрасининг қўзғалиши тўхтагандан кейин унда авж оладиган тормозланиш махсус турдаги тормозланиш ҳисобланади. Ҳужайрадаги тормозланиш тамом бўлгач, мембрананинг кучли из гиперполяризацияси авж олса, шундай тормозланиш келиб чиқади. Қўзғатувчи постсинаптик потенциал бундай шароитда мембрананинг критик деполяризацияси учун камлик қилади ва тарқалувчи қўзғалиш келиб чиқмайди.


РЕФЛЕКТОР ПРОЦЕССЛАР КООРДИНАЦИЯСИ
Ҳар бир рефлекс бутун марказий нерв системасининг реакцияси бўлиб, унинг шу пайтдаги ҳолатига, нерв марказлари ўртасидаги нисбатлар ва ўзаро таъсирларнинг жами йиғиндисига боғлиқ бўлади. Марказий нерв системасида нейронларнинг ўзаро таъсири, бинобарин, нерв процессларининг ўзаро таъсири ҳам, марказий нерв системасининг келишиб, уйғун ишлашини таъминлайди, ана шу ўзаро таъсир координация деб аталади.
Ҳар бир рефлектор актни анализ қилганда координация ҳодисаларини учратамиз. Улар ҳар қандай нерв марказида, марказий нерв системасининг барча бўлимларида юз беради.
Координация мускул ҳаракатларининг аниқ бажарилишини таъминлайди, турли ташқи вазиятларга мослашган рефлектор актларни юзага чиқаради, бу рефлектор актлар ҳаракатлантирувчи, секретор, томир ва бошқа компонентлардан таркиб топади.