Е. Б. Бабский, А. А. Зубков, Г. И. Косицкий, Б. И. Ходоров

Турли физиолигик эритмаларинг таркиби

Иссиққонли ҳайвонларнинг ажратиб олинган органи ишлаб туриши учун физиологик эритмалар кислород билан тўйинтирилади.

Физиологик эритмалар таркибида плазма оқсиллари сингари коллоид моддалар йўқлигидан, улар барибир қон плазмасига тенг кела олмайди. Шунинг учун глюкозали туз эритмасига ҳар хил коллоидлар, масалан, сувда эрийдиган, юқори молекулали (молекуляр оғирлиги 13 000 дан 100 000 гача ва ундан юқори) полисахаридлар (бундай препарат декстран деб аталади) ёки махсус усулда ишлангаи оқсил препаратлар қўшилади. Коллоидлар 7—8% миқдорида қўшилади. Одам қон йўқотганда қон босимини тиклаш учун организмга шундай эритма юборилади. Бироқ шундай эритмалар яратилганига қарамай, қон плаз-маси қоннинг ўрнини босувчи энг яхши суюқлиқ бўлиб қолмоқда.
Одам қонига ҳайвонларнинг қон плазмасини юбориш мумкин эмас, чунки қон ва тўқима оқсиллари орасида турга оид фарқ бор. Ҳайвон организмига бошқа турли ҳайвон оқсиллари юборилганда турли патологик реакциядар (анафилактик шок, зардоб касаллиги, ) рўй бериши мумкин. Ҳайвонларнинг қон плазмасини ишлаш усуллари топилган, бунда оқсиллар турга оид специфик фарқларини йўқотади. Бундай плазмани одам қонига юборса бўлади.
Қон плазмасининг оқсиллари
Қон плазмаси оқсилларининг ҳар хил аҳамияти бор. 1. Оқсиллар онкотик босимни вужудга келтиради (қуйига қаралсин), тўқималар билан қон ўртасида сув алмашинувини тартибга солиш учун онкотик

Албуминлар
б осим миқдори аҳамиятли. 2. Оқсиллар буфер хоссаларга эга бўлгани учун қоннинг кислота-ишқор мувозанатини сақлаб туради. 3. Оқсиллар қон плазмасининг муайян даражада ёпишқоқ бўлишини таъминлайди, бу эса артериал босимни маълум даражада ушлаб туриш учун аҳами-ятли. 4. Плазма оқсиллари қонни стабиллаб, эритроцитларнинг чўкишига тўсқинлик қилувчи шароитни яратади. 5. Плазма оқсиллари қон ивишида муҳим роль ўйнайди. 6. Қон плазмасининг оқсиллари юқумли касалликлар билан оғримаслик, яъни иммунитетнинг муҳим факторлари ҳисобланади.