Дядя Горгудун мязар йери щаггында



Download 6,67 Mb.
bet130/289
Sana21.02.2022
Hajmi6,67 Mb.
#15826
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   289
3. Müqəddimənin III hissəsi

Müqəddimənin sonunda qadın tipləri verilir və orada Nuh peyğəmbərin və onun eşşəyinin adı çəkilir: “Bin söylərsən, birisini quymaz, ərin sözini qulağına qoymaz. Ol, Nuh peyğəmbərin eşəgi əslidür. Andan dəxi sizi, xanım, Allah saqlasun! Ocağınıza buncılayın övrət gəlməsün” (8, 23).
Dini rəvayətlə verilən məlumata görə, Nuhun gəmisinə axırıncı minən eşşək olur. Şeytan onun quyruğundan tutub saxlayır. Bu zaman Nuh onun gəmiyə minmək istəmədiyini düşünərək deyir: “Məlun, niyə içəri girmirsən?”. Bu zaman şeytan eşşəklə bərabər içəri girir. Nuh şeytanın gəmiyə min­diyinə etiraz etdikdə şeytan deyir: “Özün demədin ki, “Ay Məlun, niyə keçmirsən?”. Bil ki, dünyada məndən məlunu yoxdur” deyərək gəmini tərk etmir. “Kitabi-Dədə Qorqud” ensiklopediyasında Ab­dul­la B. Nuhun eşşəyinin xatırlanmasının iki məqamını işıqlandırılır: “Nuhun gəmisinə aldığı ən son hey­van eşşək olmuşdur və şeytan da onunla birlikdə buraya daxil olmuşdur. O.Şaiqin fikrinə görə, pis qadınlar ona görə Nuh peyğəmbərin eşəgi əsli sayılır ki, o, şeytanı özü ilə gəmiyə keçirmişdir. Ba­həd­din Ögəl bu mətləblə bağlı başqa bir rəvayətə əsaslanır. Nuh peyğəmbərin Ham, Sam, Yasəf adlı üç oğlu və Vəcilə adlı bir qızı var imiş. Öz adıyla tarixə düşən “Tufan”ın başlayacağını öncədən bilən Nuh gəmi qurdurmaq qərarına gəlir. O bu işi üç qonurgözə tapşırır. Əvəzində isə qızını onlara ve­rə­cə­yini bildirir. Tufandan sonra qonurgözlülər ondan qızı istəyirlər. O, bir eşşək, bir at və qızını dama salır. Onlar dönüb qız olur. Nuh öz doğma qızının bunlardan hansı olduğunu müəyyənləşdirə bilmir. Sonradan xasiyyətlərindən onların kim olması məlum olur. Deməli, dastançı bu əfsanədən xəbərdar ol­duğundan KDQ-dəki “dörd dürlü” qadınlardan birini Nuh peyğəmbərin eşşəyindən törənmiş say­mış­dır” (3).
Sonuc
Nuh peyğəmbərin esxatoloji kosmik tufandan sonra insan nəs­linin onunla davam etməsi, “İkinci Adəm” adlandırılmasını nəzərə al­saq, deyə bilərik ki, müqəddimənin sonunda onun adının çəkilməsi tə­sadüfi deyil. Bu bir növ yeni bir başlanğıca işarədir. Mifik dünya­gö­rüşündə hər bir son yeni baş­lan­ğıcdır, hər başlanğıc nəyinsə sonudur. Qapalı zaman konsepsiyasına tabe olan bu mifik görüşlər epik mətnə transformasiya olunaraq dastan yaradıcılığından yan keçmə­mişdir. Dastanın öz poetik struk­tu­rundan irəli gələrək dastanın müqəd­diməsi mətn vahidlərinin düzüm qanunauyğunluğuna tabedir. Ona görə də həm başlanğıcı, həm də sonu kosmoqonik Oğuz mifinə işarə edir.
QAYNAQLAR

  1. Asif H. (2007). “Dədə Qorqud kitabı”: oxunuşlar, açımlar. Bakı, Elm

  2. Baheddin Ö. http://www.oguz-news.net/tur/wp-content/uploads/2014/03/oguz-kagan-destani.pdf).

  3. Bəhlul A. (2004). “Dədə Qorqud kitabı”. Ensiklopedik lüğət. Bakı, Öndər

  4. Cəlal B. (2003). Türk mifoloji sözlüyü. Bakı, Elm

  5. Fəzlullah R. (1992). Oğuznamə. Bakı, Azərnəşr

  6. Fidan Q. (2012). Türk mifologiyasında mədəni qəhrəman problemi. Bakı, Elm və təhsil

  7. Kamal A. (1999). Gizli dədə Qorqud, yaxud sirr içində sirr-2. Bakı, Elm

  8. Kitabi-Dədə Qorqud. (2004). Əsil və sadələşdirilmiş mətnlər. Bakı, Öndər

  9. Qurani Kərim. (1993). Bakı, Azərbaycan

  10. Qurbanov N. http://www.elibrary.az/cgi/azirbis64r_ft/cgiirbis_64_ft.exe

  11. Oğuz Kağan Dastanı.

http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10811,­oguzkagandestanipdf.pdf?0
12. Ramil Ə. (2006). Türk mifoloji düşüncəsi və onun epik transformasiyaları. Bakı
13. Seyfəddin R. (2009). Oğuz mifologiyası. Bakı, Nurlan

Download 6,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   289




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish