Ádebiyat -klàSLÀr ushín sàBÀQLÍq qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn Qayta islengen hám tolıqtırılǵan 4-basılımı NÓkis «bilim» 2019 p I k I r b I l d I r I w s h I l e r

«Ámiwdáryà» jurnàlı, 1-sàn, 
1999-jıl
). 
Jàzıwshınıń sîńǵı jıllàrı jàzılǵàn «Qàràqàlpàqnàmà» rîmàn-essåsi 
búgingi qàràqàlpàq prîzàsındà idåyà-tåmàtikàlıq, jànrlıq jàqtàn dà úlkån 
jàńàlıq bîldı. Rîmàn-essådå õàlıq ápsànàlàrı månån ráwiyàtlàrınàn, 
dànà el bàsshılàrı månån àwıl àqsàqàllàrınàn, jàzıwshınıń ànàsı, ákåsi, 
kåmpir àpàsı hám àtàsı àytqàn mánili sózlårdån quràlıp, olàrdıń túp-
tiykàrı õàlqımızdıń bàsıp ótkån uzàq ótmishi, tàriyõıy táǵdiri, úrp-
ádåt, dástúrlåri, búgingi hám kålåshåk ómiri hàqqındà bày màǵlıwmàtlàr 
bårådi. Rîmàndà sóz etilgån hárbir wàqıyà quràmàlı syujåtkå qurılıp, 
tàriyõ, filîsîfiyà, jàràtılıs, tálim-tárbiyà, miynåt, ádåp-ikràmlılıq, tábiyàt 
qubılıslàrı h.t.b. másålålårdi óz ishinå qàmtıǵàn hàlındà bàyàn etilådi. 
Sînlıqtàn, jàzıwshı hárbir ápsànàlàrdàn, áńgimålårdån, dànàlıqlàrdàn, 
8 — Ádebiyat, 9-klass

---

114
háttåki, àyırım ómir bàyànlàrdàn ibàràt bul shıǵàrmàsın rîmàn-esså dåp 
àtàydı. 
Roman-essede xalqımız arasına keńnen tanılǵan belgili tariyxıy tul-
ǵalar Mashrab, Maqtımqulı, Shıńǵıs xan, Ámir Temur, Jiyen jıraw, 
Berdaq, Mamanbiy, Ernazar alakóz, Allayar Dosnazarov h.t.b. haqqın-
daǵı ańız-ápsanalar menen Qaraqalpaqstandaǵı belgili orınlar bolǵan 
Qumbasqan, Jayhun, Qızketken, Bala sheyit, Qoyqırılǵan, Barsa kelmes 
h.t.b. jer-suw atamaları haqqında da qızıqlı maǵlıwmatlar beredi.
Jazıwshınıń sońǵı jılları jazılǵan «Qaraqalpaqpan . Táwekelshimen» 
(2003) kitabı ápiwayı sorawlarǵa hám intervyularǵa tereń filosofiyalıq, 
didaktikalıq, kórkem-estetikalıq máni júklep juwap beriw úlgisinde jazılıp 
óz oqıwshıları tárepinen qızıǵıwshılıq penen oqıladı.
Bul kitap kompoziciyalıq qurılısı jaǵınan ayrıqsha ózinshelikke iye 
bolıp, tórt bólimnen turadı. Birinshi bólim avtordıń óz elinde hám sırt 
ellerde bolǵan payıtlarında jol-jónekey kóshelerde ushırasqan adamlar 
tárepinen ómirdiń hár qıylı qubılısları, jańalıqları boyınsha kútilmegende 
bergen sorawların juwapsız qaldırmaw ushın háp zamatta asıǵıs qay-
tarǵan juwaplarınan tursa, ekinshi bólimi hár qıylı gazeta-jurnal redak-
ciyalarınıń sorawlarına oylanıp, jazba túrde qaytarǵan juwaplarınan 
ibarat. Al, kitaptıń úshinshi bólimi haqıyqıy didaktikalıq oy-pikirlerge 
qurılıp, avtordıń óz ómirinen alǵan sabaqları nátiyjesinde XXI ásirdegi 
óz adasına bergen 99 keńesinen turadı. Tórtinshi bólimde jazıwshınıń 
ayırım shıǵarmaları haqqında dúnyaǵa belgili bolǵan alım hám jazıw-
shılardıń pikirleri orın alǵan.