Deb xom ashyo, material, yoqilgʻi, energiya va boshqa mahsulotlar ishlab chiqaruvchi yoki aholiga xizmat koʻrsatuvchi

2.  Jahon sanoati tarkibida yuz berayotgan asosiy o’zgarishlar 
Fan-texnika taraqqiyoti tasirida hamma mamlakatlarning sanoati tarkibida muhim o’zgarishlar 
yuz bermoqda. 
1) hozirgi vaqtda undiruvchi sanoat bilan ishlab beruvchi sanoat o’rtasidagi nisbat 
o’zgarmoqda. Ancha ko’p mehnat va katta harajat talab qiluvchi undiruvchi sanoatning eng muhim 
tarmog’i tog’-kon
 
sanoatining salmog’i tobora qisqarib bormoqda, ishlab beruvchi sanoatniki esa 
o’smoqda. 
2) ishlab beruvchi sanoatning o’zida ham muhim o’zgarishlar yuz bermoqda. 
a) avtomobilsozlik, samolyotsozlik, elektrotexnika, neftni qayta ishlash, kimyo va rangli 
metallurgiyaning ayrim tarmoqlari tez suratlar bilan o’smoqda. 
b) “eng yangi tarmoqlar” deb ataluvchi radioelektronika, organik sintez sanoati, atom 
energetikasi, raketa texnikasi, yuqoridagi tarmoqlardan ham jadalroq suratlar bilan rivojlanmoqda. 
v) “eski tarmoqlar” deb ataluvchi ko’mir, to’kimachilik, qora metallurgiya, kemasozlik, 
lokomativsozlik tarmoqlari zamonga moslashtirilib, texnik jihatdan qaytadan tamirlanmoqda. 
g) yoqilg’i-energetika balansida o’zgarishlar bo’lmoqda, yangi materiallar,   tabiiy  xom-ashyo   
o’rnini   bosuvchi   suniy materiallar amaliyotga jadal suratlar bilan joriy etilmoqda. 
Sanoatda yuz berayotgan tarkibiy o’zgarishlar bilan bir qatorda hududiy o’zgarishlar ham yuz 
bermoqda.   
d) yangi texnologiyani joriy etish, quvur, elektr uzatish va transportning boshqa turlarini 
rivojlantirish ko’pgina tarmoqlarni joylashtirishga tasir ko’rsatmoqda. 
e) hududiy o’zgarishlarning asosiy yo’nalishlaridan biri xom-ashyo masalasini hal qilishdir. 
Buning asosiy sabablari mineral hom-ashyoning dunyo bo’yicha notekis taqsimlanganligi bilan 
bog’langan.