Deb xom ashyo, material, yoqilgʻi, energiya va boshqa mahsulotlar ishlab chiqaruvchi yoki aholiga xizmat koʻrsatuvchi

Qora metallurgiya. Qopa metallurgiya og’ir sanoatning muhim tarmog’i bo’lib, xalk 
xo’jaligiga muhim qurilma material-po’lat beradi, mashinasozlik uchun moddiy baza yaratadi. 
Qurilish va xo’jalikning boshqa tarmoqlarini texnika bilan qurollantirishda katta ahamiyati bor. 

 
56

Ammo bir qancha tarmoqlarda po’lat o’rniga ko’proq plastmassalar, temir-beton ishlatilmoqda. 
Shu sababli bu tarmoq past suratlar bilan o’smoqda. Temir rudasining er yuzasidagi umumiy 
zaxirasi 400 mlrd t bo’lib, uning 50 %i MDH mamlakatlarida joylashgan. 
Ikkinchi o’rinda Osiyo mamlakatlaridan: Hindiston va Xitoy turadi. Uchinchi o’rinda Lotin 
Amerikasi (Braziliya, Venesuela) turadi. To’rtinchi     o’rinda Afrika davlatlari (JAR, Jazoir, 
Liberiya, Liviya,   Mavritaniya). Beshinchi o’rinda Shimoliy Amerika (AQSh, Kanada). Oltinchi 
o’rinda Avstraliya. Ettinchi o’rinda Evropa (Frantsiya, Shvetsiya) turadi. 
1993 yilda kapitalistik mamlakatlarda 361 mln.t. cho’yan, 480mln.t. po’lat quyilgan. Po’lat va 
cho’yanning 90% i yuqori darajada rivojlangan malakatlar hissasiga to’g’ri keladi. 
Qora metallar ishlab chiqarishda birinchi o’rinda Rossiya, ikkinchi o’rinda AQSh, (1993 yilda 
66 mln t cho’yan, 108 mln t po’lat) uchinchi o’rinda Yaponiya (80 mln t cho’yan, 110 mln t po’lat), 
to’rtinchi o’rinda Germaniya (32 mln t cho’yan, 43 mln t po’lat), beshinchi o’rinda Buyuk Britaniya 
(12 mln t cho’yan,18 mln t) turadi. 
Rivojlanayotgan mamlakatlar  o’rtasida Hindiston muhim o’rinni egallaydi. Unda 1993 yilda 13 
mln t cho’yan, 14 mln t po’lat quyilgan.