Ctzbekiston respubl1kasi oliy va o rta m axsus ta 'lim vazirl1g I

tayanch tushunchalami
izohlang: m arosim , bayram , 
a n ’an a, o d a t, u rf-o d a t, irim , m en ta lite t. m avsum iy m aro sim la r, 
oilaviy —m aishiy 
m arosim lar. t o ‘y folklori, cham anchi, c h o rq a rsak
va beshqarsak o ‘yinlari, ja r q o ‘shig‘i. ja rc h i, nikoh to ‘yi, yo r-y o rlar, 
kelin o4irsin, kuyov o ‘tirsin, kelin salom , salom nom axonlik, kuyov 
salom , «Antalhodiy», yig‘i, yig‘ichi, g o ‘yanda (navhagar), y o ‘qlovlar, 
m o ta m a lla la r i, m o ta m y o r - y o r la r i, s o ‘z m a g iy a si, m a g iy a , 
gom eopatik m agiya, m uloqot magiyasi, kontagioz magiyasi, sh o m o n , 
afsun, duo, kinna, badik, k innachi. badikxon, avrash, burey -bu rey , 
olqish, qarg‘ish.
28. T ubandagi 
testlardan to ‘g ‘n javoblarni
toping:
1. Qaysi qato rda bahorgi m avsum bilan bog ‘liq m arosim n o to ‘g ‘ri 
k o ‘rsatilgan?
A) C hoy m om o.
V) Shox m oylar.
S) N avro‘z.
D) Yas-yasun.
E) Sust X otin.
2. Qaysi h u k m d o rla r d av rid a N a v ro ‘z b ah o rd a em as, yozda 
nishonlangan?
A) Sosoniylar davrida.
V) A xm oniylar davrida.
S) Q oraxoniylar davrida.
D ) X orazm iylar davrida.
E) S om oniylar davrida.
3. Qaysi javobda N aro ‘zdasturx o n ig a q o ‘shiladigan ta o m la r to ‘g ‘ri 
sanalgan?
A) Sum alak, sib, sedona, sut, sirka, som sa, sinjid.
V) Sipand, sib. siyohdona, sinjid. sirka, sarim soq, sabzi.
S) Sum alak, sib, sut, som sa, sip an d, sariyog1, sinjid.
D) Sariyog4, sib, sipand, sinjid, sed o n a, sabzi, samsa.
E) Sum alak, som sa, sabziy, sedo n a, sariyog4. sut, sipand.
4. 
«Q izlar bazm i» m arosim ining qaysi jan rg a m unsub asar ijro 
etilad i?
A) Lapar.

---

V) Q o ‘shiq.
S) Yor-yor.
D ) Aytishuv.
E) K elin salom .
5. 0 ‘zbek m o ta m m arosim iga aloqador ja n r qaysi javobda n o to ‘g‘ri 
k o ‘rsatilgan?
A) Yig'ilar.
V) M o ta m yor-yori.
S) CTlanlar.
D ) Y o ‘qlovlar.
E) 0 ‘lim allalari.
6. X o ra z m d a s u n n a t 
t o ‘y in i a lq o v c h ila r q a n d a y n o m b ila n
yuritiladi?
A) Kayvoni.
V) D asturxonchi.
S) Usta.
D ) C h a m a n ch i.
E) G o ‘yanda.
11. N avoiy zam o n a sid a y o r-y o rlar q an d ay n o m bilan atalgan?
A) C hinka.
V) A yolg‘u.
S) Q o ‘shiq.
D ) T o ‘y q o ‘shig‘i.
E) 0 ‘lan.
12. 0 ‘lanlardagi b o sh m aqsad n im ad an iborat?
A) K uyovni t a ’riflash.
V) K elin ni t a ’riflash.
S) K elin-kuyovga tila k bildirish.
D ) A ytishuvda g ‘olib chiqish.
E) B arch a ja v o b la r t o ‘g ‘ri.
13. F o lk lo rsh u n o slik d a d u o -a y tim la r m a ’n o sid a qaysi a ta m a
q o ‘llanadi?
A) Afsun.

---

V) Olqish. 
S) Q arg‘ish
D ) K inna.
E) Badik.
14. In so n badaniga turli to sh m alar toshganda o ‘qiladigan aytim lar 
qanday jan riy atam a bilan yuritiladi?
A) K inna.
V) Badik.
S) Afsun.
D ) G ulafshon.
E) K o ‘c h -k o ‘ch.
15. Suq, hasad, kek, o ‘ch, xusum at ta ’sirida xastalangan bem orlam i 
davolashda aytiladigan aytim lar q an d ay jan riy atam a bilan yuritiladi?
A ) Badik.
V) G ulafshon.
S) Suqlam a.
D ) D uo.
E) K inna.
16. Q ay si q a to rd a s o ‘z m ag iy asig a a lo q a d o r j a n r n o t o ‘g ‘ri 
k o ‘rsatilgan?
A) Badik.
V) K inna.
S) Olqish.
D ) Q arg'ish.
E) Q o ‘shiq.
17. K eng om m aviy tarzda ijro etiluvchi, so ‘z sehriga asoslanuvchi 
o ‘zb ek m arosim folklori jan ri qaysi javobda t o ‘g ‘ri k o ‘rsatilgan?
A ) Olqish.
V) K inna.
S) Badik.
D ) Afsun.
E) B urey-bureylar.
18. M agiya ilmi va m agiya k o ‘rinishIari izohlab berilgan «O ltin

---

butoq» asarin in g m uallifi n o m i qaysi javobda berilgan?
A) V .M .Jirm unskiy.
V) J J .F r e z e r .
S) A.Veselovskiy.
D ) E .B .T eylor.
E) V .P .P etrov .
19. «T itroq», «larza» so‘zla rid a n kelib ch iqq an va so‘z sehriga 
asoslanuvchi m arosim folklori ja n ri no m i qaysi javobda k o ‘rsati!gan?
A ) K inna.
V) A fsun.
S) O lqish.
D ) Badik.
E) Q a rg ‘ish.
20. «O lti u ru g ‘ning o sh in b e rsin , L uqm oni H akim yoshin bersin, 
qushd ay 
quyib bersin, to v d ay uyib bersin». U shbu olqish kimga 
q a ra ta aytilgan?
A) B em orga.
B) L u q m o n i haqim ga.
D ) T a o m egasiga.
E) A naxitaga.
F) H a z ra t Aliga.
21. Qaysi jan rn in g etakchi belgisi kishilarga ezgu niyatlar tilashdan 
iborat?
A) Q a rg ‘ishning.
B) O lqishning.
D ) M aqo ln ing .
E) D o sto n n in g .
F ) Q o 'sh iq n in g .
22. Q a rg ‘ishlar poetikasida qaysi ifoda vositasi keng q o ‘llanadi?
A ) R am z.
B) M etafo ra.
D ) 0 ‘xshatish.
E) T azo d .
F) P arallelizm .

---

M ustaqil o‘qish uchun adabiyotlar:
1. Abu Rayhon Beruniy. Q adim gi xalqlardan qolgan yodgorlik. 
T anlangan asarlar. 1-tom . Т.: « F A N » ,1968.
2. Alaviya M. 0 ‘zbek xalq m arosim q o ‘shiqlari. Т.: «FA N », 1974.
3. B o‘z la rd a n u c h g a n g ‘a z a l-a y . 0 ‘z b e k x alq y ig ‘ila ri va 
y o ‘qlovlari. T o ‘p lo v ch i va n ash rg a ta y y o rlo v c h ila r: O .S afa ro v , 
D .O ‘raeva. «Buxoro» nashriyoti. 2004.
4. J o ‘rayev M. N avro‘z bayram i. Т.: F A N , 2009.
5. Ism oilov Hayot. 0 ‘zbek t o ‘ylari. Т.: « 0 ‘zbekiston», 1992.
6. M ahm ud Sattor. 0 ‘zbek udum lari. Т.: «FA N », 1953.
7. M irzayev T. 0 ‘zbek folklorida lap ar.- o ‘ta , 1998, 1-son, 42- 
45- b.
8. M irzayev Т., Safarov O ., 0 ‘rayeva D. 0 ‘zbek xalq og‘zaki ijodi 
xrestom atiyasi. 0 ‘quv q o ‘llanm a. —Т.: «Aloqachi», 2008.
9. M irzayeva S. 0 ‘zbek xalq afsun -du olari folklor janri sifatida- 
O T A , 1992, 2-son, 3 1 - 3 5 - b.
10. M urodov M. Q arg‘ish va olqish / / S arch ashm adan tom chilar. 
Т.: «FA N », 1984, 123- 133-b.
11. Oy oldida b ir yulduz. 0 ‘zbek h a lq m aro sim q o 'sh iq la ri. 
N ashrga tayyorlovchi M J o ‘rayev.T.: «FA N », 2000.
12. O stonasi tillodan. T o ‘y q o ‘shiqlari. N ashrga tayyorlovchilar 
M . M irzayeva. 
A .M usaqulov. Т.: «FA N ». 1992.
13. Sarim soqov B. 0 ‘zbek m arosim folklori. Т.: «FA N », 1986.
14. Sarim soqov B. M arosim folklori / / 0 ‘zbek folklori ocherklari.
3 to m lik, 1-tom , Т ., 1988, 152-222-b.
15. Safarov O., M ahm udov M. Oila m a ’naviyati. Т ., 1998.
16. Safarov O. A ytim -olqishlar / / 0 ‘zbek b o lalar poetik folklori. 
Т.: «O 'qituvchi», 1985, 44-55 -b.
17. T o ‘y m uborak, yor-yor. / / 0 ‘zbek nikoh t o ‘yi xalq q o ‘shiqlari. 
T o ‘plovchi va nashrga tayorlovchi. O .Safarov. Т.: « M a’naviyat», 
2000
.
18. 0 ‘rayeva D. 0 ‘zbek m o tam m arosim i folklori. Т.: «FA N », 
2004.
19. Qizil gulning g‘unchasi. / / K elin salom lar. T o ‘plovchi va 
nashrga tayyorlovchilar: M. J o ‘rayev va O .lsm o n o v a. Т.: F A S N , 
1999.

---

3-mavzu, 2-jadval