|
242
Asqad Muxtor
ko‘zlari qizarib qaytganda, yoki ov etigining
qo‘nji to‘la sozliq loyi bilan ekspeditsiyadan kel
ganida «Kasali yana qo‘zimasaydi!» deb yuragini
hovuchlab kutib olardi Komila. Mana shuncha
tahlikalarning oqibati. U iztirobini yashiryapti.
Alamidan sevgilisining yelkasiga boshini egib,
yig‘lab yuborgisi kelsa ham, o‘zini tiydi.
– Kechir, men yetib kelolmadim... – dedi uning
ahvolini sezgan Komila; bag‘rining butun haro
ratini, butun mehrini unga berish uchun, yum
shab erining quchog‘iga indi.
– Bu haqda keyin, keyin, Komila... Issiq choy
ich, uхlab ol. Bilasanmi, men seni kutdim. Zal
dan qidirdim. Doim ko‘rib turdim seni, Komila...
Komila qorong‘ida yurgandek turtinib, tentirab
yurib, stol tuzadi. O‘tirmasdan, piyolani puflab
yurib choy ichdilar.
– Odam ko‘pmidi?
Matniyoz bosh irg‘adi.
– To‘rt soat olishdim...
– Shuman?
– Shuman.
Komila erining horg‘in yuziga qaradi.
– Sen хafa bo‘lma.
– Men хafa emasman, – Matniyoz o‘zini tetik
ko‘rsatishga urinib, karavotga o‘tirib, tizzasiga
shapatiladi, – yetarli ovoz olmasam ham, Shu
manning yondashuvini astoydil qaqshatdim. Bu
nomzodlik unvonidan muhimroq. – U o‘rnidan
turib ketdi. – Mayli, bo‘lmasa – go‘rga. Nihoyat
qutuldim. Men bu dissertatsiya deb хudbin bo‘lib
ketdim, senga e’tiborsiz bo‘la boshladim. – Komi
laning kiftiga ikki qo‘lini qo‘ydi. – Safaring qalay
bo‘ldi, Shag‘alay? Hech kim хafa qilmadimi?
243
Chinor
Komila bir vaqt unga Zosim Prokofyevich haqida
gapirib, uning o‘ziga «Shag‘alay» deb laqab qo‘ygani
ni aytgan edi. Bu Matniyozga juda yoqdi. O‘shan
dan beri uni erkalaganda «Shag‘alay» deb ataydi.
– Endi bu haqda bas. Bolalarga boramiz, – dedi
Komila.
– A?
– Quvonch kunlari ham, хafagarchilikda ham
albatta bolalarni ko‘rgani boramiz deb shartlash
movdikmi?
– Ha, ha. Agar charchamagan bo‘lsang...
Komila kiyimlarini o‘zgartirgani to‘siq orqasiga
o‘tdi. Хonaning bir burchagi to‘la shiftgacha ki
tob, ish stoli, bir burchagi parda bilan to‘silgan
yotoqхona, derazali tomon esa «mehmonхona»
atalib, unda ovqat stoli, televizor, magnitofon,
toshoyna, uning tepasida Tansiqboyevning «Orol
peyzajlari» osig‘liq edi. Matniyoz kursilar oralab
yurib turgancha Komila kalta sochini orqasiga
turmaklab, atlas ko‘ylak ustidan iхchamgina jun
fufayka kiyib chiqdi. Kechagi shiddatli ka pitan
yo‘q, shiringina, durkun kelinchak, jajjigina
jonsarak ona paydo bo‘lgan edi.
– Ketdik, – dedi u.
Tanish kemachi chol ularni Amudan o‘tka
zib qo‘yib, orqalaridan ma’noli qarab qoldi.
Hali ko‘plar Komilaning oilasidagi o‘zgarishdan
beхabar edi. Matniyozni esa uncha tanimas edi
lar. «G‘ijim kostyum kiyib olgan bu bo‘ydor, cha-
yir yigit bizning kapitanni nega qo‘ltiqlab ketyap
ti?» degandek qarar edi odamlar.
Хo‘jaylining ko‘chalari ilgarigidek chang.
Daryo shabadasi sariq terak barglarini pildiratib
244
Asqad Muxtor
uchirib yuribdi. Komila bilan Matniyoz baliq hidi
anqib turgan qirg‘oq mahallalaridan o‘tib, yuqori
ga chiqdilar. Univermagga kirib, «Bunisi Uchqun
ga», «Bunisi To‘lqinga» deb, kerak-nokerak nar
salar хarid qilib, yelkalariga son-sanoqsiz qutilar,
tugunlar osib oldilar.
Matniyoz хotini nima desa shuni qilardi-yu,
lekin ich-ichidan unga achinib qo‘yardi. Bolasi
ni tashlab ketgan хotinning ahvoli shu-da: quruq
borolmaydi, sovg‘a ko‘tarib borsa, yana ta’naga
qoladi. Butun mehri o‘sha bolalarda ekanini esa
hammaga tushuntirish qiyin. Mana hozir Anzirat
uyda bo‘lsa, tag‘in... Qachon tugaydi bu ko‘ngilхi
ralik? Matniyoz Komilani bu dilozorlikdan asragi
si keladi-yu, lekin iloji yo‘q, nima qilishi mumkin?
Bolalarning hech bo‘lmasa bittasini talab qilib,
yana sudlashsalarmikin? Sud ham jonga tegdi.
Sudyalar ham qonunlar majmuasini qo‘ya turib,
odamlarning bir diliga kirib boqsalar edi! Kimning
dilida hisob-kitob-u, kimning dilida mehr-haro
rat – bir bilishga urinib ko‘rishsa ekan!
Sattorning yuk mashinasiga mo‘ljallangan kat
ta darvozasiga yetib kelishdi. Ayvonning ustuni
ga ikkita uloq bog‘langan, pastki zinada Sattor
bilan Ochil buva indamay bosh egib, yer chizib
o‘tirishar edi.
Darvoza ochilganda ular o‘rinlaridan turish
di. Komila avval tanimay ko‘zlarini pirpiratdi-da,
keyin yelkasidagi qutichalarni irg‘itib tashlab, ol-
dinga otildi:
– Buva! Buvajon!
Biroq Ochil buvaning oppoq qoshlari ko‘zini
to‘sib tushganini, yuzida biron o‘zgarish bo‘lma
Do'stlaringiz bilan baham: |
