|
147
Chinor
Shunday oqshomlardan birida, esingizda tur
gandir, lop etib Ochil buva bilan Azimjon kirib
keldi. Yormat bilan Normat yugurgilab suyunchi-
ga chiqib ketishdi, Ochil buva kichkina Onabibi
bilan, Orif aka umrida ko‘rmagan jiyani Azimjon
bilan tanishdi. Mehmon kutishdi. Orif aka ichki
dardini bildirmadi. Keyin telefon jiringlab, qan
daydir nizolardan darak berdi, esingizdadir?
Esingizda bo‘lsa, mana endi qissaning bu
yog‘ida mehmonlar ham ishtirok etadi.
– Viloyat kotibi bilan ham shunaqa gapla
shadimi odam?! O‘zing kimsan! – ovozini ko‘tara
tushib so‘radi Ochil buva. Qovog‘i osilib tushdi.
Orif aka boshini solgancha o‘tirar edi.
– Viloyatning byurosiga qo‘yadigan bo‘lishib
di... Mening «kirdikor»larimni, – dedi u anchadan
keyin g‘amgin kulib. – Masalani Maryam doklad
qilar ekan. Eshitdingizmi ovozini?
Kechasi bilan mehmonlar uch-to‘rt oylik vo
qeaning hammasidan хabardor bo‘ldilar. Kechasi
bilan uхlamay gapirib chiqqan Orif aka barvaqt
turib, byuroga tayyorlandi. Ertalab Temir yetib
keldi. Onabibi, Azimjon uchalasi kutubхonadan
chiqolmay qolishdi. Azimjon ham nimasi bilandir
bola edi. Har narsaga sinchkovlik qilgan, har nar
saga hayratda qolgan... Ota-bolaning ular bilan
ishi bo‘lmadi. Faqat kitobхonadan har zamonda
Onabibining chinqiriq ovozi eshitilib qolardi:
– Dada, dada! Azimjon akamning oyilari ham
Onabibi ekan!
– Buva, buva! Temir muallimi bilan masala ta
lashib qoluvdi, yengibdi!
Ota-bolaning qulog‘iga bu gaplar kirmasdi, al
batta. Ochil buva Orif akaga dalda berar, «Nima
148
Asqad Muxtor
bo‘lsa ham, faqat ko‘nglingdagini gapir, o‘z o‘yla-
gan o‘yingga qildek soхta gap aralashsa, yutib
chiqqaning bekor», deb o‘git o‘qirdi.
U o‘g‘lining ko‘ngliga ishonch solib, yelkasi
ga qoqib kuzatdi. Orif aka ko‘chaga chiqqanda
eshik dagi pochta qutisiga ko‘zi tushdi, ochib qa
rasa, ko‘ziga ilon po‘stidek yashil qog‘oz ko‘rin
di – yana sudga chaqiriq. Qo‘lida ushlab birpas
o‘tirdi-da, g‘ijimlab cho‘ntagiga soldi. Tinchib
ketdi, deb o‘ylagan edi. Hali ham mijg‘ishayotgan
ekan-da. «Borib bo‘pman, qolaversa, raykom ko
tibiman-a! Nima ham qilardi...»
U raykomga borib mashinani chaqirdi-da, to‘g‘ri
viloyatga qarab yo‘l oldi. Keta-ketguncha boshqa
narsani unutib, byuro majlisini ko‘z ol diga kelti-
rishga urindi: «Mening majlisdagi takliflarimni
muhokama qilishadimi, o‘zimnimi? Takliflarimni
muhokama qilishsa – men ulardan qaytmayman,
men ularni yana ham asoslayman. Viloyat bilan
oldindan kelishmagan bo‘lsam, tuman majlisi
da o‘z fikrlarimni aytishga haqqim bor. O‘ylaga-
nimni hamma joyda baralla aytaman, ba’zilar-
ning po‘panagi to‘zg‘isin, mayli, meni haydashsa
haydashsin, men his uyg‘otaman, his! Maryam
bo‘zarib, chinqirib gapiradi-ku. Gapirsa gapirar,
«qog‘ozboz» deganimni ham qay tib olmayman...
Menda qoloqlikdan asar topgan bo‘lsa, balli, le
kin unda ham qog‘ozbozlikdan ancha-muncha
yo‘q emas. Bilib qo‘ysin».
Byuro majlisi juda kechikib boshlandi. Mariya
Vasilyevna yo‘q edi. Uni yana birpas kutishgan
dan keyin, birinchi kotib asabiyroq qiyofada orqa
eshikdan kirib, e’lon qildi:
149
Chinor
– Mariya Vasilyevna yo‘q, bugun kelmaydi,
shuning uchun ikkinchi masaladan boshlay
veramiz. – Birinchi kotib pastakkina, yuzlari
salqi, peshanasi keng, ko‘zlari o‘tkir kishi edi. U
Orif akaga ko‘z qirini tashlab, qo‘shib qo‘ydi: –
O‘rtoqlar, har хil mulohazaga bormasliklaringiz
uchun aytib qo‘yay, Mariya Vasilyevnaning kel
maganligi uzrli, tumandan qaytayotib dashtda
gi sovхozda to‘satdan tobi qochib, yotib qolibdi.
Yurak kasali deb хabar berishdi.
«Titilib ketsam ham jang qilaman», deb shay
bo‘lib o‘tirgan Orif aka birdan qurolini oldirib
qo‘ygandek, sarosimaga tushib qoldi. Ko‘z o‘ngi
da Maryam, uning tog‘ga chiqqandagi og‘ir hansi-
rashi, oqarinqiragan yuzi ko‘z oldiga keldi. Qayer
da? Qaysi sovхoz? Garmselda qolib ketdimikan?
Rutubatli garmsel nafasni bo‘g‘adi...
Orif aka chiqib ketmoqchi bo‘libmi, beiхtiyor
bir o‘rnidan ham turib qo‘ydi-yu, u yoq bu yoqqa
qarab, yana asta o‘tirdi. Majlis boshlanib qolgan
edi. Qandaydir RTSlarning qarzlari haqida gapi-
rishardi, Orif akaning qulog‘iga kirmadi. Yurak!..
Yurak kasali. Orif aka o‘z yuragining ham qini
dan chiqqudek bo‘lib dukillayotganini sezdi. Vu
judi yonib ketayotgan edi... «Tez yordam» yubo
rildimi, yo‘qmi, aytishmadi ham... Qaysi sovхoz?
Uchinchi bo‘lsa, ambulatoriyasi bor...
Odamlar hech narsa bo‘lmagandek hamon ga
pirishar edi. Bir masalaning muhokamasi Orif aka
nazarida besh-olti soatga cho‘zilgandek bo‘ldi. Bir
ilojini qilib chiqish kerak... Chiqib ketish kerak.
Orif aka eshikni mo‘ljallab, alanglab turgan
da birinchi kotib salqi yuzini stoldan ko‘tarmay
so‘rab qoldi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
