Буюк Дедактика

Тантанали мурожаат. Ота-оналарга. 11. Шундай қилиб, сизлар, болаларнинг ҳурматли ота-оналари... бу нажотбахш тадбирлар муҳокама этилаётганда бефарқ қараб турмаслигингиз, балки уни амалга ошириш учун жон куйдиришингиз лозим. Бу ишга омад тилаб, худолар худосига тинмай ибодат қилинг, ҳукмдорларга ва олимларга ўз илтимосингиз, истак арз ҳамда талабларингизни айтиб, доимо мурожаат этинглар. Шу билан бирга болаларингизни худонинг мўмин бандаси килиб тарбияланг, бу билан умумий таълимга муносиб йўл очган бўласиз.
2. Ёшларнинг тарбиячиларига. 12. Шунингдек жаннат гулларини экиб, суғориб парвариш этиш сохасида сидқидилдан меҳнат қилаётган ёш авлоднинг барча тарбиячилари..., сиз бажараётган ишни енгиллаштирадиган бундай қўлланмалар иложи борича тезроқ ишлаб чиқилсин ва ундан хамма фойдаланадиган бўлсин. Чунки, сиз ер юзидаги ишларни тартибга келтиришга даъват этилган экансиз (Ис., Ь1, 16), ахир сиз учун ўз меҳнатингиз жуда самарали бўлаётганини кўришдан ҳам афзалроқ нарса бўлиши мумкинми? Ахир,... бисотидаги энг қимматли нарсасини фарзандини сизга топшириб қўйган ота-оналарнинг ишончи сиздан шундай қилишни талаб этади. Тангри қалбингизни руҳлантириб, сизни ва сиз орқали бошқаларни ҳам бу ҳақда ғамхўрлик қилишга доимо даъват этсин, токи шу тариқа бутун мамлакат мунаввар ва бахтли бўлснн.
Олимларга. 13. Олимлар, ...сизларга донолик ва ўткир ақл берган, шунинг учун ҳам сизлар бу масалада оқилона маслаҳат бериб, яхши истақларни тезроқ амалга оширишга кўмақлашишингиз, сизлар ҳеч кечиктирмай ақл уч-қуни, балки ақл машъали ва шамоли билан бу қутлуғ оловни алангалантиришга ёрдам беришингиз лозим...
Ҳеч ким бу ишдан четда қолмаслиги лозим. 14. Сизлардан шуни ўтиниб илтимос қиламанки хаммамиз куч-ғайратимизни... келгуси авлодларимиз учун сарфлашга эътиборсизлик килмаслигимиз керак. Ҳар ким бундай уму­мий ишга ва бунчалик муқаддас мақсадга ўз маслаҳати, эсга солиб бориши, панд-насиҳати, тузатиб, рағбатлантириб туриши билан кўмақлашиши лозим. Ҳеч ким, бу менга тааллуқли иш эмас, деб қарамаслиги керак гарчи у киши мактабда ишламаса хам, ёки ҳатто черковдаги, сиёсий ёки медикина муассасаларидаги хизмати бунга халақит беради деб уйласа ҳам. Чунки бу ишлар билан шуғулланган киши мактаблар фаолиятини яхшилаш соҳасидаги хозирги умумий ишдан четда тураман деб хисоблаши, ҳар ҳолда, тўғри эмас. Агар сиз ўз вазифангизга содиқ эканлигингизни, сизни бу ишга даъват этганга ва сиз кимлар учун яратилган бўлсангиз ўша одамларга содиқ эканлигингизни исботламоқчи бўлсангиз... ватанга ўзингиз хизмат қилишингиз билан бирга, сиздан кейин ҳам бу вазифаларни бажарадиган кишилар бўлиши хақида ўзоқни кўзлаб ғамхўрлик қилишингиз зарур. С о к р а т н и шунинг учун ҳам мақташар эдиларки, у юкори ижтимоий лавозимни эгаллаш ва ўз ватанига шу йўл билан фойда келтириш имкониятига эга бўлса ҳам, лекин ёшларни тарбиялаш иши билан шуғулланишни афзал кўрган; давлатни ўзи бошқаргандан кўра, кўпроқ кишиларни давлатни бошқаршига қобилиятли қилиб тарбиялаган киши давлатга қўроқ фойда келтиради, деб ҳисоблаган.