Буюк Дедактика

Демак тақводорликка интилишга тўсқинлик қилиш–инсофсизликдир. 22. Виз инсонни гунохкорлик холатидан қутқариш воситалари тўғрисида фикр юритар тусқинлик қилиш— эканмиз, мавжуд нопокликни хадеб таъна қилавериш ярамайди, чунки бундай қилиш худой-таоллонинг хоҳиши ва донолигига шак келтириш бўлур эди. Гуноҳкорлиги учун Навуходоносордан инсоний ақл-идрок кетиб, ваҳшийлик унинг бутун вужудини қоплаб олган пайтда хам, агар у яратганга сиғиниб, худой-таоллонинг амрини бажо келтирса, ҳар ҳолда унга ақл-идроқ хатто, подшолик мартабасини ҳам қайтариш имконияти сақланган эди. (Дан, IV, 23). Шунингдек инсон ҳам гуё жаннатдан томири билан суғуриб олиб, чиқариб ташланган дарахтга ўхшайди, уни қайта экиб, суғорилса, худонинг шафқати билан қуёш нурлари ерни қиэдирса, у яна ўсиб кетиши мумкин. Хатто ин­сон гуноҳ қилгач, ўлим ҳукми эълон қилингандан кейин ҳам худо бизга бахт (хузур-ҳаловат) ато этишга розилик бериб, қалбимизга янгидан меҳр-шафқат нишонасинн солмадими? Ахир, гуноҳкор бандаларини нопокликдан нутқариш учун худой-таолло ўз фарзандини (Исони — М. О. инсонлар хузурига юбормадими?
Путурдан кетган одам-ато исога қарши қуролланмаса ҳам бўлади. 23. Инсоннинг гунохкорлиги хақида ҳар дойм шов-шув қиламиз-у, лекин унинг қайта тирилиши ҳақида лом-лим демаймиз, бу, динсизлик ва ноумидликдир. Путурдан кетган Одам Атонинг инсонда қолдирган таъсирини тан оламизу, лекин янги Одам-Ато — Исонинг таъсирини ўрганмаймиз. Тўғри, «Апостол» барча қайта тирилганлар номидан: «Исо мадад бергани учун мен ҳамма нарсага қодирман» (Филипп, 1У,13), деган эди. Тол ёки тёрн (мевасининг ранги олхўрига ўхшаган бута ўсимлик) ёки бошқа бирор дарахтга пайванд қилинган қаламча кўкариб ҳосил бериши мумкин экан, нега энди илдизнинг ўзига пайванд қилинса (искана пайванд қилинса) ўсиб, ҳосил бермасин? «Апостол»да (ҳаворийлар китобида) келтирилган далилни бунга бир таққослаб кўрайликчи (Римл, XI,20): «Агар худой-таолло ўз фарзандини (Исони — М. О.) инсонлар хузури-қаришга қодир бўлса (Матф, Ш,9), нега энди худонинг фарзанди бўлиб яратилган, Исо фарзандим деб хисоблаган, тангрининг раҳм-шафқати туфайли пок ҳолатга қайтарилган инсонни яхши ишларга ундай олмасин»