Buxoro davlat universiteti a. N. Murtazoyev texnik mexanika

Kulachokni loyihalash.

Loyihalash yoki kulachok profilini kurish-bu kulachokli mexanizm analiziga teskari prosess, ya’ni malum kulachok profiliga nisbatan tolkatel siljish diogramasini qurish (bu prosess 14-ma’ruzada yozilgan). Loyihalash uchun berilganlar tolkatelning siljish diagrammaini va kulachokning minimal radiusidagi aylanasi hisoblanadi.

Tolkateli ilgarilanma harakatlanuvchi rolikli mexanizmlarda kulachok profilini loyihalashni ko’rsatamiz.
Eng avvalo ixtiyoriy μ masshtabda minimal radiusi T_min aylanasini chizamiz (15.3-rasm). Ixtiyoriy xolatdan (15.3- rasmda gorizantaldan) φ_u uzoqlashish faza burchagini φ_d uzoqdan turish va φ_e-qaytish burchaklarini kulachokning aylanasiga teskari yo’nalashda ko’ramiz. Katta radiusda yordamchi aylana o’tqazib (qurulish aniqligini oshirih uchun), bun burchaklarini shunday bo’laklarga bo’lamizki, tolkatel siljish kinematik diagrammasida bo’linganidek (15.2-rasm)
Minimal radius aylanasidan hosil qilingan nurlarga siljish diagrammasidan kesmalarni mos ravishda qo’yamiz. Bu harakat siljish diagramma masshtabda-μ₅ va loyihalanayotgan mexanizm sxemasi masshtabi- μ₁ lar teng bo’ladi sharoitda to’g’ri keladi. Agar bu masshtablar teng bo’lsa, u holda kesma nibatlari diagrammadan mexanizm sxemasi ko’chirilayotganda hisobga olinishi kerak. Tolkatel siljish kesma oxirlarini ravon egri chiziq bilan tutashtirib (uzoq va yaqinda turish uchastkalarida-bu aylana yoki bo’ladi) nazariy kulachok profilini hosil qilamiz,yoki harakatni aylantirishdagi tolkatel rolik markazining trayektorasidir. Endi bu trayektoriyada rolik radiusi r_p profili rolik radiusi bilan chizilgan aylanalarga o’tkazilgan ravon urinma chiziqdan hosil bo’lgan profildir.



15.3- rasm

Rolik radiusi ikkita kobstruktiv shartni hisobga olib belgilanadi.

1. 
   Gabarit shartining mosligi. Rolik radiusi kulachokning minimal radiusiga quyidagicha mos kelishi kerak: