Buxoro davlat universiteti a. N. Murtazoyev texnik mexanika

v₂= u₂₁ω₁=u₂₁μ₁ω₁



14.2-rasm

Endi tebranma tolkatelli kulachokli mexanizmni ko'rib chiqamiz. Tolkatelning oniy tezligini tezliklar rejasi metodi va uzatish nisbati metodi bo'yicha topish uchun yuqorida yozilgan hamma proseduralarni qilamiz. Tebranma tolkatelli kulachokli mexanizm sxemasida μ₁ masshtabda 14.8-rasmda ko'rsatilgan, tezliklar rejasi boshlang'ich zveno – kulachok masshtabida μ_v = μ₁ ω₁ quramiz.

Qutb P dan k₁ nuqtaning tezlik vektorini, ya'ni kulachokning kontakt nuqtasidan O₁K radius –vektoriga teng va perpendikulyar qilib o'taqazamiz (bu va bundan keyingi harakatlar 14.8-rasmda keltirilgan.) Tolkatelga tegishli k₂ kontakt nuqtasining tezlik vektorini quyidagi vektor tenglamadan topamiz:


v_k2=v_k1+v_k2k1
Oliy kinamatik juftlar nazariyasiga asosan, tolkatel va kulachok kontakt nuqtasining nisbiy tezligi kulachok profiliga o’tkazilgan urinma bo’yicha yo’nalgan. Shuning uchun grafik qo’shishni bajarib, k₁ nuqta tezlik vektorining oxiridan τ = τ urinmaga parallel chiziq o’tqazamiz. Tebranma tolkatel k₁ kontakt nuqtasining absolyut tezligi radius-vektorga perpendikulyar, shuning uchun tezliklar rejasidagi qutbdan mexanizm sxemasidagi O₃K kesmaga perpendikulyar chiziq o’tkazamiz. Ikki chiziqning uchrashuv nuqtasida tolkatel kontakt nuqtasining absolyut va nisbiy tezlik vektorlarining oxiri yotadi.
Topilgan tezliklar rejasi berilgan kulachokli mexanizm holati uchun tolkatel tezlik qiymatini topishga imkon beradi:



Qisqartirilgandan keyin olamiz:

Kulachokli mexanizmning uzatish nisbati metodini qo’llab, o’sha tezlikni topamiz. Tolkateldan kulachokka uzatish nisbati:

(14.4) ni hisobga olib, topamiz:

Qisqartirilgandan so’ng olamiz:



Biroq, bu kesmani tezliklar rejasini qurmasdan eng oddiy usulda topish mumkin. Yordamchi qurilishlarni bajarib, bu usulga o‘tamiz.
Tezliklar rejasini 90 ⁰ ga kulachokning aylanish yo’nalishiga teskari tomonga buramiz, so’ng uni mexanizm sxemasiga shunday ko’chiramizki, unda reja qutibi kulachok aylanish markazi bilan ustma-ust tushsin. (14.8-rasm) u holda pk₁ vektor O₃K radius-vektor bilan ustma-ust tushadi, k₁k₂ nisbiy tezlik vektori



14.8-rasm

kontakt nuqtalaridan o’tkazilgan n-n normal bo’yicha joylashadi, pk₂ vektori esa tolkatelning O₂K kesmasiga parallel bo’ladi. k₁k₂ vektor bilan O₁O₂ kesmaning uchrashuv nuqtasi P ni beradi. Uchburchak ∆O₂PK va ∆O₂PK₂ larni ko’rish, ularni o’xshashligini ko’rsatadi. Shuning uchun quyidagi tenglik tog’ridir.