Buxoro davlat universiteti a. N. Murtazoyev texnik mexanika

14.5-rasm
Bu burchaklarni ko’rsatish uchun urinish nuqtalaridan radiuslar o’tkazamiz, bu radiuslar oralig’idagi burchaklar, faza burchaklari bo’ladi. Profil va faza burchak farqi 14.5-rasmdan ko’rinib turibdi: φ́_y uzoqlashuv faza burchagi φ^́_y profil burchagidan katta , φ́_k qaytish faza burchagi esa φ^́_k profildan kichik uzoqda va yaqinda turish uchastkasida bu burchaklar bir xil.


KULACHOKLI MEXANIZMLAR KINEMATIKASI.


Tezliklar rejasi va uzatish nisbati.
Kinematik diagrammalar ishchi burchagi oralig’ida tolkatel harakatining xarakterini tasvirlaydi. Agarda kulachokli mexanizmlarda tolkatelning konkret holati uchun tezligi talab etilsa, kinematik diagrammalarni qurmasdan tezliklar rejasi va uzatish nisbati metodidan foydalanish mumkin.
O’tkir uchli tolkateli oddiy kulachokli mexanizmda tezliklar rejasini qurishni ko’rib chiqamiz. (14.6-rasm) Uning sxemasi μ₂ masshtabda tasvirlangan. Bu mexanizmda tolkatelning haakat chizig’i kulachokning aylanish markazidan o’tmaydi. Bu mexanizmni markaziy bo’lmagan dezaksil yoki ekssentrik deyiladi, markaziy mexanizmda esa tolkatelning harakat chizig'i kulachokning aylanish markazidan o’tadi. Tezliklar rejasini boshlang’ich zveno masshtabida quramiz. Bizning holatda qurish zvenosi- kulachok masshtabida, ya’ni μ_v= μ_lω_l
Qutb P dan k₁ nuqtaning tezlik vektorini, ya'ni kulachokning kontakt nuqtasidan OK radius vektoriga teng va perpendikulyar qilib o'tkazamiz (bu va bundan keyingi harakatlar 14.6-rasmda keltirilgan).



14.6-rasm.

Tolkatelga tegishli k₂ kontakt nuqtaning tezlik vektorini quyidagi vektor tenglamadan topamiz.

V_k2= V_k1 +V_k2k1
Oliy kinematik juftlar nazariyasiga asosan, tolkatel va kulachok kontakt nuqtasining nisbiy tezligi kulachok profiliga o'tkazilgan urinma bo'yicha oliy kinematik juftlar nazariyasiga asosan tolkatel va kulachok kontakt nuqtasining nisbiy tezligi kulachok profiliga o'tkazilgan urinma bo'yicha yo'nalgan. Shuning uchun grafik qo'shishni bajarib, k₁ nuqta tezlik vektorining oxiridan v–t urinma parallel chiziq o'takazamiz. K₂ kontakt nuqtasining absolyut tezligi uning yo'nalishga parallel, shuning uchun tezliklar rejasidagi qutbdan vertikal o'tkazamiz. Ikki chiziqning uchrashuv nuqtasida tolkatel kontakt nuqtasining absolyut va nisbiy tezlik vektorlarining oxiri yotadi.
Topilgan tezliklar rejasi berilgan kulachokli mexanizm holati uchun tolkatel tezlik qiymatini topishga imkon beradi: