Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

Ergashgan qo‘shma gaplar

Ona tili (9-sinf)

Bilib oling. Qismlari ergashtiruvchi bog‘lovchilar yoki shunday bog‘lovchi vazifasidagi so‘zlar yordamida bog‘langan qo‘shma gaplar ergashgan qo‘shma gaplar hisoblanadi. Olim bo‘lsang, olam seniki. (Maqol). Kamtar bo‘l, chunki kamtarlik insonni kamolotga boshlaydi. (“Tafakkur gulshani”).

Bilib oling. Ergashgan qo‘shma gaplar, tarkibida nechta gap bo‘lishidan qat’i nazar, doimo ikki qismdan tashkil topadi: 1) bosh gap; 2) ergash gap. Mazmuni izohlanayotgan gap bosh gap, bosh gap mazmunini izohlayotgan gap ergash gap hisoblanadi.

E rgashgan qo‘shma gaplar, asosan, yoki qolipida

bog‘lovchi

ifodalanadi. Vatanimizning kelajagi shuning uchun ham buyukki, unda yashayotgan aholining katta qismini yoshlar tashkil etadi. (Azim Suyun). Erta eksang, erta o‘rasan. (Maqol).

Eslab qoling. Ergashgan qo‘shma gaplar tuzilishiga ko‘ra so‘z birikmalariga o‘xshaydi. So‘z birikmasi tarkibidagi so‘zlar nechta bo‘lishidan qat’i nazar, doimo ikki qismdan – hokim va tobe so‘zlardan tashkil topadi.

Bilib oling. Ergash gaplar bosh gapga quyidagi vositalar yordamida bog‘lanadi:

1) ergashtiruvchi bog‘lovchilar; 2) ko‘makchili qurilmalar (shuning uchun, shu sababli, shu tufayli va boshqalar); 3) yuklamalar (-ki); 4) nisbiy so‘zlar (kim – o‘sha, nima-shu, qayer-shu yer va boshqalar); 5) deb so‘zi va boshqalar.