Bolani tarbiyalash san’ati

HAMKORLIKDAGI IJOBIY TARBIYA: OTALARNI JALB QILISh 
“An’anaviy oilalar”misoli bizning mintalitetimiza xos bo’lib, bunda oiladagi ota 
oilaning barcha masalalari bo’yicha OILANING BOShI bo’lib hisoblangan oilalar 
kiradi – ko’pincha bu xonadonda patriarxat tizimi hukm suradi. Ona uy – yumushlari, 
bola tarbiyasi bilan mashg’ul bo’ladi. Odatda an’anaviy oilalarda ko’p bolalilik 
kuzatiladi. 
Butun dunyoda otalarning ahamiyati 
Otalar, har biri istisnosiz, farzandlariga ilk kunlardanoq qattiq ta’sir ko’rsatadilar. Va 
huddi onalar misolida bo’lgani kabi, bunday ta’sir ijobiy ham, salbiy ham bo’lishi 
mumkin; 
Otalarning alohida diqqatga sazovor yana bir vazifasi, ularning “tarbiyachilar 
jamoasi”ning muhim a’zosi ekanligi bilan bog’liqdir. Ijobiy “hamkorlikdagi tarbiya” 
ham ota hamda ona tomonidan ongli ravishda olib boriluvchi parvarish hamda o’zaro 
yordam; 
Ota bilan ish olib borish, xuddi ona bilan ishlash kabi 
onaning 
o’z farzandi bilan 
munosabati sifatini oshirishi ma’lum bo’lmoqda: 

---

“Bola tarbiyasiga ota va onaning har ikkalasi kirishsa, har birining farzandiga nisbatan 
xushyorligi (hamda farzandlarining ularga bog’langanligi) ortadi”. 
Otani uy yumushlariga va bola parvarishiga jalb qilish ayollarning imkoniyatlarini 
kengaytirish nuqtai-nazaridan ham muhimdir. 
YOlg’iz onalarning bandlik ko’rsatkichlari to’liq oiladagi onalarnikiga nisbatan 
pastroq bo’lishiga sabablardan biri – bunday xonadonlarda bola parvarishi bilan 
bog’liq bo’lgan majburiyatlarning bir qismini o’z zimmasiga oladigan turmush 
o’rtog’ining mavjud emasligidan iborat. 
O’z farzandlari bilan yaqin bog’liqliklari bor otalar uzoqroq yashaydilar, ruhiy va 
jismoniy salomatlikda kamroq muammolarga duch keladilar. 
Ular spirtli ichimliklarga ruju’ qo’yishlari va giyohvand moddalar iste’mol qilishlari 
ehtimoli pastroq. 
Ularning mehnat samaradorligi yuqoriroq bo’ladi. 
Ular o’zlarini baxtliroq ekanliklarini aytadilar. 
G’amxo’rlik ko’rsatgan otalar shunchalik o’zlaridan qoniqqan va xushyor bo’ladilar. 
Bolani bevosita parvarish qilish zo’ravonlik qilishga moyillikni kamaytirishi 
mumkinligi ehtimoli mavjud. 
Bolani parvarishlash erkaklarda miya va gormonlardagi o’zgarishlar yuz berishiga 
sabab bo’ladi (xuddi ayollarda bo’lgani kabi) 
Erkaklar chaqaloq farzandlarini 15 daqiqa davomida qo’llarida ko’tarib turganlarida 
ularda qanoatG’ishonch (oksitotsin), chaqaloqlarga nisbatan xushyorlik (kortizol) va 
zurriyotni yetishtirishG’emizishG’bog’liqlik (prolaktin) gormonlarining miqdorlari 
ortganligi kuzatiladi 
Otalik institutining bergan ma’lumotlariga qaraganda, tadqiqotlar natijalari 
quyidagilarni ko’rsatadi: 
Homiladorlik davridagi asoratlar xavfidan xabardor bo’lgan erkaklar o’z turmush 
o’rtoqlarining kerakli xizmatlardan foydalanishlarini qo’llab-quvvatlaydilar; 
Xotirjam va qo’llab-quvvatlovchi erkaklari (turmush o’rtoqlari) bo’lgan onalar 
tug’ruqdan osonroq o’tar ekanlar; 
Otaning tug’ruq vaqtida ishtirok etishi ota-onaning munosabatlarini mustahkamlashi 
mumkin. 
Onaning onalikka ko’nikishiga eng yaxshi ta’sir ko’rsatuvchi narsa – bu uning 
juftining otalikka ko’nikishidir. 
Otalarning yordam berishga tayyorligi onalarda o’z majburiyatlarini bajarishlari bilan 
bog’liq bo’lgan stress va depressiyaning pasayishiga, tug’ruqning yengilroq o’tishiga 
hamda farazndini ko’krak suti bilan boqishga tayyor bo’lgan ayollarning soni ortishiga 
olib keladi. 

---

Otalar onalarning o’z salomatliklariga nisbatan munosabatlariga sezilarli darajada 
ta’sir ko’rsatadilar. Chekuvchi homilador ayollar orasida ularga nisbatan e’tiborli 
juftlarga ega bo’lganlari qolganlariga nisbatan chekishni 36 foizga kamaytirganlar. 
Onalar ko’krak suti bilan boqishni boshlashlari va uning davom ettirishlariga aynan 
otalar kuchli ta’sir ko’rsatar ekanlar. 
Onaning farzandiga bo’lgan munosabatiga ham ta’sir qiladi: agar otalar ichkilikka 
ruju’ qo’ygan bo’lsalar, ona bilan bola o’rtasidagi bog’liqlikning zaif bo’lish ehtimoli 
ikki barobar yuqori bo’ladi 
Otalari ular bilan faol ravishda shug’ullanayotgan bolalar nisbatan xushyorroq 
bo’ladilar; 
Farzandlar xulqlarida kamroq muammo chiqaradilar va bolalar muassasalarida 
yaxshiroq natijalar ko’rsatadilar. 
Keyinchalik, bunday bolalarda tartibni saqlash organlari bilan yoki giyohvand 
moddalarG’spirtli ichimliklar su’iste’moli bilan bog’liq bo’lgan muammolar yuzaga 
kelishi ehtimoli kamroq. 
“YAxshi ota” farzandlarni nobop holat va onaning depressiyasidan “himoya qilishi” 
mumkin