Bobur n o m id a g ia n d ijo n davlat universiteti ru stam bek shamsutdinov, shodi k a rim o V


  0 ‘RTA  O SIY O   X A L Q L A R IN IN G   A H A M O N IY L A R G A



Download 11,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/253
Sana31.12.2021
Hajmi11,52 Mb.
#219543
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   253
Bog'liq
2 5467894839875994463

3.  0 ‘RTA  O SIY O   X A L Q L A R IN IN G   A H A M O N IY L A R G A  

Q A R SH I  K U R A SH L A R I

Miloddan  aw alg i  VI  asrda  Eronda  ahamoniylar  davlati  vujudga 

kelgan.  Bu  davlat  qariyb  ikki  yuz  yil  mobaynida  yashagan.  Uning 

hududlari  Misrdan  to  Shimoli-G‘arbiy  Hindistonga  qadar  cho‘zilgan 

edi.  Ahamoniylar  davlatining  poytaxti  Pasargad,  Persopol,  Suza 

shaharlari  bo ig an .  Forslarga  qadar  Suzada  elamitlar  yashaganlar. 

Forslar  dastlab  faqat  Janubiy  Eron  hududlarida  yashaganlar.  So‘ngra 

ular  butun  Eron  hududini  egallaganlar.  Ariylar  qabilalari joylashgan 

yurt  keyinchalik  Eron  deb  atalgan.  A.Asqarovning  ta ’kidlashicha, 

juda  qadim  zamonlarda  Eronning  forslar  egallagan  janubiy  hududi 

shumerlar  tomonidan  Nim  (baland)  deb  yuritilgan,  akkadlar  esa  uni 

«Elamtu»  deb  ataganlar.  Elamtu  xalq  orasida  « T o g ii  mamlakat» 

nomini  anglatgan.  Elamitlar  esa  o ‘z  yurtlarini  «Hotamtu»  deb 

ataganlar.  Rivoyatlarga  ko‘ra  shu  yurtga  qachonlardir  ко‘chib 

kelib,  hukmronlikni  q o ig a   kiritgan  forslaming  nufuzli  oilalaridan 

biri  Ahamon  miloddan  aw alg i  VIII  asming  oxiri  va  VII  asming 

boshlarida  o ‘z  sulolasiga  asos  solgan.  Ahamonning  o ‘g ‘li  Chishpish 

miloddan  aw alg i  VII  asrda  fors  qabilalari  ittifoqini  tuzadi  va  shu 

tariqa  Eronda,  Ahamoniylar  sulolasi  (miloddan  aw alg i  558-yillar) 

tashkil  topadi.  Xususan  ahamoniylar  davlatining  shuhrati  Kir  II




42

VATAN  TARIXI

(Kurush)  davrida  kuchayadi.  U  Midiya,  Elam,  Vaviloniya,  Lidiya 

podsholiklarini  bo‘ysundirib,  dunyoda  birinchi  saltanatga  asos  soldi. 

Aholining  etnik  tarkibi  va  ijtimoiy  tuzilishi  turlicha  b o ig a n .  Ular 

bosib  olingan  viloyatlarda  mahalliy  xalqning  urf-odatlari,  dini, 

qonun-qoidalari,  o g irlik ,  uzunlik  oichovlari,  yozuvi  va  tilini  saqlab 

qolganlar.  Mamlakatda  qadimgi  fors  tili  bilan  bir  qatorda  oromiy 

tili  keng  tarqalib,  davlatning  idora  tili  hisoblangan.  Bundan  tashqari, 

devon  ishlarida  elam  tilidan  foydalanilgan.  Eronning  ahamoniylar 

davri  madaniyati  va  san’atida  Yunoniston,  Ossuriya,  Misr va boshqa 

chet  el  xalqlari  madaniy  an’analarining  ta’siri  kuchli  b o ig an .  Bu 

davrga  kelib  Kir  o ‘zining  bosqinchilik  nigohini  0 ‘rta  Osiyo 

hududlariga  qaratadi.  Baqtriyaning  ahamoniylar  tomonidan  qachon 

egallanganligi  hozircha  m a iu m   emas.  Muarrixlar  Ksenafont,  Ktesiy 

Baqtriyaning  Kir  tomonidan  bosib  olinganligini  aytgan  boisalarda, 

lekin  aniq  sanasi  va  tafsiloti  to‘g ‘risida  yetarli  m aium otlar 

bermaydilar.

Kir  II  massagetlar  ustiga  miloddan  aw alg i  530-yilda  qo‘shin 

bilan  bostirib  keladi.  Bu  paytda  umr  yo id o sh i  vafot  etgan  malika 

T o‘maris  mamlakatda  podsho  edi.  Kirga  qarshi  T o‘marisning 

jasoratini  Gerodot  o'zining  «Tarix»  kitobida  yorqin  tasvirlaydi.  0 ‘z 

kuchi  va  omadiga  ishongan,  Bobil,  Ossuriya,  Misr,  Kichik  Osiyo 

mamlakatlarini  zabt  etib,  muvaffaqiyatlardan  esankirab  qolgan  Kir 

Araks  daryosiga  ko‘prik  qurishni  buyuradi.  U  T o‘marisga  o ‘z 

elchilari  orqali  sovg‘a-salomlar  va  noma  yuborib,  unga  turmushga 

chiqishini  so'raydi.  Elchilarini  sovchi  deb  ataydi.  Kiming  asl 

maqsadi  esa  To'm arisga  ayon  edi.  Shu  sababdan  u  Kirga  rad 

javobi  beradi.  Kirga  noma  yozib,  uni  urush  boshlamaslikka,  tinch 

yashashga  undaydi:  «Ey  Midiya  shohi!  Bu  niyatingdan  qayt. 

Mazkur  ko‘priklar  senga  baxt  keltiradimi,  falokatmi?  Bilmaysanku? 

Yaxshisi,  xudo  bergan  kattakon  davlatingga  podshohlik  qil.  Biz  o ‘z 

yurtimizga  podshohlik  qilaylik,  lekin  sen  bu  maslahatga  kirmay, 

o ‘z  aytganingdan  qolmasang,  biz  daryo  bo‘yidan  uch  kunlik  y o i  

yurib,  olisroqqa  borib  turaylik.  Xohlasang  biz  sening  yerlaringga 

ko‘chib  o ‘taylik.  Sen  uch  kunlik  olisga  borib  tur».  Bu  maktubni 

olgan  Eron  shohi  o ‘z 


Download 11,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish