Biologiya ta’lim yo’nalishi 2- kurs talabasi Jalolova Maftuna Muhsin qizini Zoologiya fanidan “O‘zbekistonda tarqalgan chumchuqsimonlar xilma-xilligi, ularni tarqalishi, biologik xususiyati va amaliy ahamiyati” mavzusidagi kurs ishi

Kurs ishining ahamiyati: Qushlarning kelib chiqishi va evolutsiyasi haqida ma’lumotlar yig’ish va zoologiya fanini o’qitishda foydalanishdir.
Kurs ishining maqsadi: Chumchuqsimonlarning xilma-xilligi va tarqalishini o‘rganish
Kurs ishining vazifalari:

• 
  O‘zbekistonda tarqalgan chumchuqsimonlarni o‘rganish
  
• 
  
• 
  Qushlarning tabiat bilan munosabatini kuzatish.
  

I BOB. Qushlar sinfi haqida umumiy ma’lumot
1.1 Qushlarning yashash tarzi
Chumchuqsimonlar (Passeriformes) turkumi. Bu turkumga 5000 dan 5700 tagacha tur kirib, hozirgi yashab turgan qushlar turining 66 % ni tashkil etadi. Chumchuqsimonlarning hajmi va tuzilishi turlicha, eng kichik vakili korolek (chittakning bir turi) ning og‘irligi 4,5-6 g, eng yirik vakili qarg‘aning og‘irligi esa 1100-1500 g gacha va tanasining uzunligi 9,5 sm dan (korolyok) 65 sm gacha (quzg‘un) boradi. Erkaklari yirikroq bo‘ladi. Chumchuqsimonlarning ko‘pchilik turlari asosan o‘rmonlarda va butazorlarda, o‘simliklar ko‘p bo‘lgan joylarda yashaydi. Ularning orasida haqiqiy suvda yashaydiganlari yo‘q. Bu qushlar hasharotlar, donlar, mevalar va mayda kemiruvilar bilan oziqlanadi. Barcha chumchuqsimonlar monogam, jish bolali va ular uya qurib yashaydi. Ko‘pchiligi bir yilda 2 marta urchiydi va 4-8 tadan tuxum qo‘yadi.
1.1-1 rasm
Chumchuqsimonlar turkumi 3 ta kenja turkumga bo‘linadi: 1.Qichqiruvchi chumchuqsimonlar (Clamatores) kenja turkumi. 2.Soxta sayroqi chumchuqsimonlar (Menurae) kenja turkumi. 3.Sayroqi chumchuqsimonlar (Oscines yoki Passares) kenja turkumi
Qichqiruvchi chumchuqsimonlar kenja turkumining vakillari primitiv tuzilgan bo‘lib, tovush chiqaruvchi pastki hiqqildoq muskullari 2 juftdan oshmaydi. Bu kenja turkumning 11 ta oilasi va 1000 dan ortiq turi bor. Ular asosan Janubiy Amerikada, ayrim turlari Shimoliy Amerikada va Sharqiy yarimsharning tropik mintaqalarida uchraydi. Tipik vakili tosh tovuq.