Biokimyo pmd

Mikrosomal oksidlanish

Umuman olganda hujayrada 2 xil to‘qima nafas olishi mavjud:

fosforillanuvchi nafas olish va fosforillanmasdan (erkin) nafas olish.

Fosforillanish bilan nafas olish mitoxondriyaning ichki membranasida

---

191

kechadi va ATF sintezi bilan boradi. Erkin nafas olish zanjiri

mitoxondriyaning tashqi membranasida kechadi va bunda energiya

issiqlik sifatida ajralib chiqadi.

Ikki turdagi nafas zanjirining bo‘lishi fiziologik ahamiyatga ega.

Chunki ba’zi paytlarda organizm ko‘p miqdorda ATFga muhtoj, boshqa

paytlarda esa issiqlikka. Bunda organizm bir nafas olish zanjiridan

ikkinchisiga o‘tishi mumkin va organizmni adaptatsiya-kompensatsiya

(moslashuv) jarayonlar holatini belgilaydi.

Turli zaharli moddalarni jigarda zararsizlantirilishi o‘ziga xos yo‘llar

bilan ikki bosqichda boradi. Birinchi bosqich endoplazmatik turda boradi,

reaksiyalarni oksidazalar va gidroksilazalar katalizlaydi. Ularning

kofermenti sitoxrom P-450, b

5

, gem va vitaminlar hisoblanadi. Sitoxrom

P-450 ni bir qancha o‘xshash shakllari bo‘lib, ular substratlarga

monandligi bilan farqlanadilar. Quyida jigar mikrosomalarida zaharli

moddalarni zararsizlantirilishining birinchi bosqichi keltirilgan (52-rasm).