Biokimyo pmd

51-rasm.   Mitohondriyalarda protonlari membrana orqali o‘tkazish

va ATF sintezi

Nafas olish va fosforillanish ingibitorlari

Turli xil moddalar ta’sirida oksidlanish jarayoni fosforillanishdan

ajralib chiqadi. Bunda elektronlarni nafas olish zanjiri orqali o‘tishi

o‘zgarmay energiya hosil qilmaydi. Bunday moddalar ajratuvchilar

deyiladi. Bularga 2,4-dinitrofenol, disulfid moddalar, pirofosfatlar, CO

2

,

tiroksin, bakterial toksinlar, salitsilatlar, papaverin, streptomitsin,

penitsillin, gramitsidin, strofantin va boshqalar kiradi. Quyidagi fizik

omillar ham shunday ta’sir etadi: sovqotish, rentgen va radiofaol nurlar,

ochlik, to‘liqish va boshqalar.

Shu bilan birga elektronlarni nafas olish zanjirida tashilishini

susaytiruvchi moddalar ham bor. Bularga rotenon, amital (flavin

fermentlarini spetsifik ingibitorlari); antimitsin A (sitoxrom b ingibitori);

sianidlar (sitoxromoksidaza ingibitorlari) kiradi.

ATF sintezini ingibirlovchi moddalarga oligomitsin, rutamitsin,

auroverdinlar kiradi. Ko‘pchilik gipoksik holatlarda (kamqonlik, tog

kasalligi, qon tashilishining buzilishi) to‘qima nafas olish jarayoni

buziladi va hujayrada energiya tanqisligi kuzatiladi. Bunday holat

gipovitaminozlarda (vitamin PP va B

2

), infeksion kasalliklarda,

intoksikatsiyalarda kuzatilishi mumkin.