Biokimiyaning qisqacha tarixi

Oqsillarning kimyoviy xususiyalari va aniqlash usullari.

Tirik organizm hujayralari tarkibiy qismini tashkil etadigan birikmalaming eng muhimi va asosiysi oqsillar hisoblanadi. Oqsillar tarkibida azot saqlo'vchi yuqori molekulali birikma bo'lib, jonsiz tabiatda uchramaydi. Tirik organizmlarni tashkil to'pishida va ularda hayotiy jarayoniami amalga oshishida oqsillarning ahamiyati juda ham katta.

Haqiqatan ham hayotni oqsillarsiz tasavvur etib bolmaydi. Chunki ular tirik organizmdagi moddalar almashinuvi jarayonida xal qiluvchi vazifani bajaradi. Tiriklik ehtiyojlariga xos bo'lgan barcha asosiy xususiyatlar oqsillarda mujassamlashgan. Oqsillarning nih oyatda xilma- xil bolgan'yazifalami bajarishi - ulaming kimyoviy tuzilishi yuqori darajada rndfakkab ekanligidan dalolat beradi. Darhaqiqat, oqsillar tabiatda uchraydigan kimyoviy birikmalaming eng murakkabi bo’lib, organizmda kimyoviy jarayonlarni tezlashtirishda, moddalar almashinuvini boshqarishda, himoya vositalari sifatida muhim fiziologik funksiyalami bajaradi. Ulaming nuklein kislotalar bilan hosi qilgan komplekslari irsiy axborotlami keyingi avlodlarga оtkazib, hayotning davomiyligini taminlaydi.

Biologik kimiyo — barcha tirikorganizmlarda, ularning eng mayda hamda eng soddalari bo’lgan viruslar vamikroorganizmlardan tortib, eng katta va murakkablari — o’simlik hamda hayvon organizmlarigacha bo’lgan vakillarida kechadigan kimiyaviy jarayonlar bilan shug’ullanuvchi fandir. Bu jarayonlar organizmda, uning to’qima va a’zolarida hujayra hamda uning tarkibidagi strukturalarda (tuzilmalarda) doim sodir bo’lib turadigan moddalar va energiya almashinuvidan iborat. Moddalar almashinuvini o’rganishdan oldin turli organizmlar tarkibidagi o’zgarib turadigan moddalar bilan tanishibc hiqish kerak. To’qima hamda hujayralarning strukturalarini tashkil etuvchi yoki ozikmoddalar tariqasida organizmga qabul qilinadigan kimiyaviy birikmalarning tuzilishi va xossalari asosan kimiyo fanining organic kimiyo kursida o’rganilsa ham, ular biokimiyo maqsadlari nuqtai nazaridan tekshirilishi zarur. Binobarin, biokimiyo oqsillar, nukleinkislotalar, uglevodlar, lipidlar, vitaminlar hamda noorganik birikmalarning kimiyaviy tuzilishlari, xossalari, ularni organizmning turli qismlarida, jumladan, hujayrava uning elementlarida tarqalishi, joylanishi (kimiyaviy topografiya) bilanshug’ullanadi. Biokimiyoning bu sohasi biokimiyaviy statikani, moddalarning organizmdagi o’zgarishlari, xususan, moddalar almashinuvi esa biokimiyaviy dinamikani tashkil qiladi.

Foydalanilgan adabyotlar;

1.Biokimyo Y. X. To’raqulov – O’zbekiston 1996 yil

2.Biokimyodan tajriba ishlari Q. T. Tojiboev, M. M. Ikromova, M. Q. Abdullayeva – Andijon 2014 yil

3. Internet ma'lumotlari

Mavzu; Biokimyo va molekulyar biologiya fanining obekti va tatqiqot usullari

Reja;

1.Biokimyo va molukulyar biologiya kelib chiqish tarixi.

2.Biokimyo fanining sohalari.

3. Biokimyo fanining usulari.

7