Beynin I i m I i -js

Bir başka deyişle,
beyninizle ilgili bazı sorunlarınız olsa bile, iyi bir ev ortamında
yetişmişseniz böyle bir sıkıntı yaşamayabilirsiniz. Ama hafif beyin
hasarına kötü bir ev yaşamı da eşlik ediyorsa, zarların lehinize gel­
mesi olasılığı çok düşüktür.
Bu örnekler, kişiliği belirleyen nihai etkenin ne tek başına biyo­
loji ne de tek başına çevre olduğunu gösterm ektedir
.26
İş gelip de
“genetik mi, çevre mi?” sorusuna dayandığında, cevap hemen her
zaman “her ikisi de” olacaktır.
Bir önceki bölümde de gördüğümüz üzere, doğam ızı da çev­
remizi de kendimiz seçmediğimiz gibi, aralarındaki karmaşık et­
kileşimi de biz seçmeyiz. Bir genetik şablonu miras alm ış ve bizi
biçimlendirecek olan ilk yıllarda hiçbir seçim hakkım ızın olmadığı
bir dünyaya doğmuşuzdur. İnsanların dünyayla ilgili bunca farklı
bakış açısına, farklı kişiliklere ve karar verme konusunda da farklı
kapasitelere sahip olmasının nedeni budur. Bunlar seçim değil, eli­
mize gelen kartlardır. Bundan önceki bölüm de vurgulanan nokta,
bu koşullar altında insanların suçlarından hangi oranda sorumlu
olduğunu belirlemenin güçlüğüydü. Bu bölüm de vurgulamak is­
tediğimiz nokta ise, bizi biz yapan düzeneğin basit olm aması bir
yana, bilimin de elindeki parçalardan zihni nasıl inşa edeceğini an­
lamaktan henüz çok uzak oluşudur. Zihin ve biyoloji hiç kuşku­
suz birbirine bağlıdır ama salt indirgemeci bir yaklaşım la çözmeyi
umabileceğimiz türden bir bağ değildir bu.

---

H Ü K Ü M D A R I , I K T A N S O N R A Y A Ş A M
İndirgem eeilik, iki n ed en le yanıltıcı olabilir. Birincisi; a / önce
görmüş old u ğu m u /, gibi gcıı-çevrc etk ileşim inin kavram ım a/, kar­