TÜRKÇESİ varken a

TÜRKÇESİ VARKEN...

            Gün geçmiyor ki yabancı kökenli kelimeler hayatımıza girmesin, farkında bile olmadan ana dilimizi unutuyoruz artık. İşyerlerimizin adı bile  türkçe değil.TDK (Türk Dil Kurumu)  " Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu"  yayınladı, bizde duyarsız kalmayalım, dilimizi yaşayalım yaşatalım!

Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu için tıklayınız.

..

 

TÜRKÇESİ VARKEN...

A

abes : anlamsız

abluka : kusatma

abone : sürdürümcü

absürt : saçma, usdısı

aceleci : evecen

acz : güçsüzlük, düskü

adabı muaseret : görgü kuralları

adalet : tüze

adaptasyon : uyarlama

adapte olmak : uyum sağlamak

adaptör : bağdastırıcı

addetme : sayma, sayılma

adet : sayı

âdet : görenek, alıskı

adeta : nerdeyse

adil : haktanır

adilane : hakça

adli kuvvet : yargı gücü

adres: bulunak

afis : ası

aforizma : özlüsöz

agnostik : bilinemezci

agreman : uygunluk

ahenk : uyum

ahize : almaç

ahkâm : emir, buyruk

ahlak : aktöre

ahsap : tahta

aidat : ödenti

akamet : basarısızlık

akıl : us

akim : sonuçsuz

akit : bağıt

aklıselim : sağduyu

akreditasyon : denklik

akredite : yetkinlestirilmis

akrostis : adlama

aksan : vurgu

aksesuar : donatımlık

aksiyon : eylem, edim, devini

aktivasyon : etkinlestirme

aktivite : etkinlik

aktüel : güncel

akustik / aksiseda : yankılanım

alaka : ilinti

alakart : seçmeli yemek

alaturka : doğuluca

alegori : değismece, örnekçe

alelade : görülegelen

alelekser : sıklıkla

alev : yalaz

aleyhtar : karsıt görüslü, karsıcıl

aleyhte söyleme : dil uzatma

alfabe : abece

alliterasyon : sesyinelemesi

almanak : yıllık

alternetif : seçenek

ama / fakat : ancak

amatör : özengen

ambargo : engelti, engelleyim

ambians : hava, çevre

amblem : belirtke, simge

ameli : isevuruk

amme : kamu

amnezi : bellek yitimi

amortisman : asınmalık

ampermetre : akımölçer

ampirik : deneysel, görgül

ampirizm : deneycilik

anahtar : açkı

analiz : çözümleme

anane : gelenek

anarsi : bassızlık, kargasa

anatomi : gövdebilim

andante : yarıyavas

anekdot : öykücük, öykümce

angaje olmak : bağlantı yapmak

angarya : yüklenti

animasyon : canlandırma,

öykünleme

anket : sormaca

anomali : aykırılık

anonim : ortaklasa

anons : duyuru

anormal : olağandısı

ansiklopedi : bilgilik

antant : anlasma

antet : baslık

antik : eskil

antipati : sevimsizlik, iticilik

antitez : karsısav

antoloji : seçki, dermece

antrepo : arakoruncak

antrparantez : ayraç içinde, söz

arası

apolet : omuzluk

aranje etmek : uyarlamak

arboretum : canlı ağaç müzesi

ardiye : yığımlık

areometre :yoğunlukölçer

argüman : tanıt, kanıt

arife : öngün

aristokrasi : soylular yönetimi

aritmetik : sayıbilgisi

arkaik : eskisel

arkeoloji : kazıbilim

arma : ongun

armada : donanma

TÜRKÇESİ VARKEN...

armağan: ödül

armatür : donatı

armoni : uyum

aroma : hos koku

arsiv : belgelik

arz : sunu; yeryüzü

asgari : en az

asgari müsterek : altbilesen

asi : baskaldıran

asimetrik : bakısımsız

asimile : benzestirme, özümleme

asparagas : uydurma

aspiratör : koku çeker

astronomi : gökbilim

astronomik : abartık

asağılık kompleksi : altsanma

asikâr : apaçık

asina : bildik, tanıdık

ask : sevi

âsık : tutkun

âtıl : bos durur, issiz

ateizm : tanrıtanımazlık

atölye / santiye : islik

avans : önödeme

avantaj : üstünlük, çıkar

avukat : savunman

ayin : tapım

aykırı : yadırgı düsmek

aynı : tıpkısı, özdes

azami : en çok

azap : ezinç

B

badire : sıkıntı, darboğaz

bagaj : yolcu yükü

bahane : nedenleme

bahar : ilkyaz

bahis mevzuu : söz konusu

bahsetme : sözetme

bakiye : geri kalan

balistik : atıs bilgisi

bandrol : denetim pulu, vergilendi

banyo / hamam : yunak

bariyer : yol korumalığı, engel

bariz : belirgin

barkot : çizgi im

barometre : basınçölçer

basiret : öngörü, sezis

baypas : damar aktarma

bazen : arasıra, kimileyin

bazı : kimi

bedbin : karamsar

beddua : ilenç

beddua etme : ilenme

bedeni : tensel

bedhah : kötücül

bekap : yedekleme

bekgraunt : arka alan

bend : yasa altmaddesi

beraat : aklanma

berabere : basabas

beste : ezgi

beyan : bildirim

beyanat : demeç

beyit : ikili

bibliyografya : kaynakça

biblo : süslük

bienal : yılasırı

bilakis : tersine

bilanço : dengelem

bilbord : duyuru tahtası

bilhassa : hele

binaenaleyh: bu yüzden

biyografi : yasamöyküsü, özgeçmis

biyoloji : doğabilim, dirimbilim

bizzat : özkendisi

blöf : ürkütüm, ürkütmece

bonkör : eliaçık

bono : ödencek

bonservis : iyi çalıstı belgesi

botanik : bitkibilim

branç : kusluk yemeği

brans : dal, kol, bölüm

brifing : özetlem, bilgilendirme

brülör : yakmaç

brüt : kesintisiz

burjuva : kentsoylu

budunsal : etnik

burs : öğrenmelik

C

cadde : anayol

cahil : bilisiz, okumamıs

caiz : olabilir, uygun

camekân : sergilik

cari : yürürlükte

catering : yemek hizmeti

cazibe : albeni

cebren : güç kullanarak

cefa : üzgü

cehennem : tamu

celal : büyüklük; kızgınlık

celp : getirtme, çağırma

celse : oturum

cemaat : dinsel topluluk

cemiyet : toplum; kurum, dernek

cenah : kanat, yan, yön

cendere : baskı

cengâver : savascı

TÜRKÇESİ VARKEN...

cenin : dölüt, döl

cenk : savas

center : merkez

cenup : güney

cephe : önyüz; savas bölgesi

cereyan : akım, akıntı

cerrah : yarman

cesaret : yüreklilik

cesur : gözüpek, yürekli

cet : ata

cetvel : çizelge

cevap : yanıt

cevaz verme : uygun görme

cevher : öz; değerli tas

cevval : kıpırdak, devingen

cezaevi : tutukevi

cazibeli : alımlı, albenili

cezbetme : çekme, etkileme

cezir : çekilme

cidar : çeper

cidden : gerçekten

ciddi : ağırbaslı; gerçek

ciddiye alma : gerçek sanma,

inanma

cihan : evren

cihat : savasma

cihaz : aygıt

cihet : yan, yön

cilt : deri

cimri : elisıkı

cinas : sesteslik, esseslik, ündes

cinayet : öldürüm, öldürü

cinnet : çılgınlık

cins : esey; soy; çesit

ciro : çevirim, aktarım

civar : yöre, dolay, çevre

cömert : eliaçık

cümle : tümce; tüm

cüretkâr : atak, kendini bilmez

cürmü meshut : suçüstü

cürüm : suç

cüzi : az

Ç

çare : çözge, umar

çaresiz : umarsız, onulmaz

çek : ödene

çek etmek : yoklamak,

denetimlemek

çekup : sağlık yoklaması, tümtanı

çekout : çıkıs islemi

çember : döngü

çerçeve : kapsamca

çesni : tadım

çet : söylesi, gevezelik

çeync : akça alım-satımı

çini : sırlıtas

D

dahi : bile

dahili nizamname : içtüzük

dâhi : üstüninsan

daima : sürekli, sürgit

dair : değgin, iliskin

dalalet : sapınç, sapkınlık

damping : düsürüm

darp : çarpma, vurma

darülaceze : düskünlerevi

davet : çağrı

davetiye : çağrılık

dedektif : izlemci

dedektör : bulucu aygıt

dedüksiyon : tümdengelim

defa : kez

defakto : edimsel, eylemsel

defans : savunma

defetme : savma, savusturma

defile : giyim gösterisi

define : gömü

deforme : değisme, bozulma

dehset : yılgı

dejenere : yozlasma, çığrından

çıkma

deklerasyon : bildirim

deklere : açıklama, bildirme

dekont : akça belgesi

dekor : bezem

delil : kılavuz; kanıt

demagog : söz ebesi

demagoji : halkavcılığı

demarke : sıyrılma

demografi : nüfusbilim

demostrasyon : gösteri

depar : çıkıs

departman : bölüm

deplasman : dıssaha; değistirmece

depo : koruncak

depozito : önödenti, ilkakça,

önödence

derest : yakalama

derman : güç, dinçlik; umar

ders : öğrence

dert : tasa, kaygı

deruhte etme : yüklenme

desifre : gizi çözülmüs

despot / diktatör : buyurgan

destan : koçaklama

detay : ayrıntı

deterjan : arıtıcı

TÜRKÇESİ VARKEN...

determinizm : gerekircilik

detone : aykırı düsme

deva : umar

devalüasyon : değer düsürümü

devamı : süreği

devriye : gezge

dezavantaj : yarar yitirimi;

elverissizlik

dezenformasyon : yanıltıcı bilgi

diaspora : kopuntu

didaktik : öğretici

diğer : öteki, baska, öbürü

dijital : sayısal

dikkat : özeni, özen

diksiyon : söyleyis biçimi, demece,

söylem

dikte : yazdırım

dinamik : devingen, devimsel

dinamizm : çalısma gücü

dinamo : güç kaynağı

direkt : dolaysız

direktif : buyruk

direktör : yönetici

disimilasyon : benzesmezlik

disiplin : düzenbağı, düzence

diskalifiye : yarısdısı

dispanser: sağlıkevi

distilasyon : damıtma

distribütör : dağıtımcı

diyagram : çizenek, çizge

diyalektik : eytisim, eytisimsel

diyalog : söylesme, söylesim

diyapazon : tınlaç

diyatermik : ısıgeçirgen

diyet : besidüzen, besibilim; karsılık

dizayn : tasarım, tasarçizim

dogma : inak, önyargı

doktor : sağın

doktrin : öğreti

doküman : belge

dominant : baskın, basat

done : veri, belge

doping : uyarıcı, güç katımı

dram : üzgü, üzünç

dramatik : üzgüsel

drenaj : akaçlama

dua : yakarma, yakarıs

duayen : deneyimli, yaslı öncü

dublaj : seslendirme

dublör : benzer, yedek oyuncu;

seslendiren

dünya : acun

dürbün : uzakgörür, bakaç

düstur : ilke, genel kural

düsman : yağı

E

ebat : boyut

ebedi : sonsuz, ölümsüz

ebediyet : ölmezlik

ebediyen : sonsuza değin

ebeveyn : ana baba

edat : ilgeç

edebiyat : yazın

editör : yayımcı

efekt : ses sandırma

efkâr : tasa, kaygı

efkârı umumiye : kamuoyu

efor : özgüç, çaba

efsane : söylence

egzersiz : alıstırma

ehemmiyet : önem

ekol : çığır

ekoloji : çevrebilim

ekonomi : tutumbilim, varlıkbilim

ekspertiz : bilirkisi

ekstre : hesap özeti

ekstrem : asırı, uç

elbet : eninde sonunda

elit : seçkin

elzem : gerekli

e-mail : elektronik posta, ileti

emare : iz

emir : buyruk

empati: duygudaslık

emperyalist : yayılmacı, sömürgeci

empoze etme : dayatma

emrivaki : oldu bitti

endeks : dizin

endeskopi : içgörür

endise / gam : tasa

enstantane : anlık görüntü

entegre : bütüncül

entelektüel : aydın

enteresan : ilginç

entrika : düzence, dolantı

envanter : döküm, sayım

epigrafi : yazıtbilim

epik : yiğitsel

erkondisın: ısıdengeler

ergonomik : ise uygun

erotik : sevisel

erozyon : asınma, toprak yitimi

esaret : boyunduruk, tutsaklık

esasen : doğrusu

eser : yapıt, yaratı

esir : tutsak

eskiz : taslak

eskort : koruma aracı

esrar : gizem

TÜRKÇESİ VARKEN...

estetik : güzelduyu

esantiyon : örneklik

eskâl : biçim, görünüs

etik : törel

etiket : ederce

etimoloji : sözcükbilim

etnik : budunsal

etüt : ön çalısma

evvela : ilkönce

evvelce : önceleri

evveliyat : öncesi

ezeli : bitimsiz, öncesiz

F

fabl : öykünce

fahri : karsılıksız

fahis : ölçüdısı

faiz : ürem

fakat : yalnız, ancak

fakir : yoksul

faktör : etken

fanatik : bağnaz

fani : kalımsız, ölümlü

fantastik : düssü

fantezi : düslem, düssü

faks : belgegeçer

faraza : sözgelimi

faraziye : varsayım

fark etmek : ayrımsamak

farkına varılma : ayrımsanma

farzetme : varsayma

faul : kuraldısı

fasılasız : biteviye

fasikül : bölüntü

fasit daire : kısırdöngü

fatura : satınca

fauna : hayvan varlığı

fayans : sırlıtas

fazilet : erdem

feda : gözden çıkarma

fedakâr : esirgemez, özverili

fedakârlık : özveri

federasyon : üstbirlik

fenomen : görüngü

feragat : elçekme, özgeçi,  vazgeçme

feraset : ince görüs, sezis

feribot : tasıt gemisi

fesat : bozut

fest-fud : ivedi yemek

fetis / put : tapıncak

fezleke : sorgu özeti

fıkra : bölümcük; öykücük

fırka : tümen

fidye : kurtulmalık

fihrist : dizin

fiil : edim, eylem, yüklem

fikir : düsün, düsünü

fikri sabit : saplantı

fiks menü : tek liste

fiksın : kurgu

filhakika : gerçi, gerçekten

filoloji : dilbilim

final : bitis, bitim, sonlama

finanse etmek : akçalamak

finis: varıs

firari : kaçak, kaçkın

fire : eksinti

fis : girgi

fiyat : eder

fizibilite : uygulanabilirlik

flas : gözalıcı

flashdisk : çubuk bellek

flora : bitki varlığı

flu : bulanık

fobi : korku, kuruntu, yılgı

folklor : halkbilim, halkoyunu

fonksiyon : islev

fonoloji : sesbilim

fonotik : sesçil

formalite : gerekli islem

formasyon : biçimlenme eğitimi

formel : biçimsel

forum : toplu tartısma

fosil : tasıl

fotokopi : izçekim, tıpkıçekim

fotometre : ısıkölçer

fragman : tanıtı

frapan : göze çarpan

fraksiyon : bölüngü

fren : durduraç

fuaye : dinlenmelik

fultaym : tümgün

fundamentalist : köktendinci

fütürizm : gelecekçilik

G

gabin : alısveriste aldatan

gafil : aymaz

gaflet : dalgı, aymazlık

gaile : sıkıntı, kaygı

gaip : kayıp, yok olmus

gala : ilk / öngösterim

galat : büyük yanlıs

galaksi : gökada

galebe : yengi, üstünlük

galeri : sergievi

galeyan : cosma, kaynama

TÜRKÇESİ VARKEN...

galiba : belki

galibiyet : yengi

galiz : kaba

gam : tasa, kaygı

garaj : tasıtlık

garanti / teminat : güvence

garaz : gizli düsmanlık

gardırop : giysilik

garnitür : yanlık, bezenti

gasp : kapma, zorla alma

gaye : erek

gayrimenkul : tasınmazmal

gayri iradi : istem dısı

gayri safi hasılat : tümgelir

genetik : kalıtımsal, soyaçekim

genotip : soyyapı

geometri : uzambilim

gıpta : imrenme, imrenti

gıyab : yokluk, yitiklik

girdap : burgaç

global : küresel, bütünsel

grafik : çizge

grafoloji : yazıbilim

grev : isbırakımı

gril : ızgara

grup : öbek, küme

gurbet : yadel

gurbetçi : elgin

gurme : tatbilir

gurur : övünç

güruh : sürü

güya : sanki, sözde

güz : sonbahar

güzergâh : geçek

H

haber : duyum, duyut

haberlesme : iletisim

halaskâr : kurtarıcı

halbuki : oysa

hâkim : yargıç; egemen

hakîm : bilge

hâlâ : simdiye dek

hacir : kısıt

hacim : oylum

haciz : elkoyma

hafıza : bellek

halef : ardıl, yerine geçen

halüsinasyon : varsanı, sanrı

hami : gözeten

handikap : engel

hanedan : soy

harekât : eylemce

hareket : devinim

harf : yazaç, imce

harika : olağanüstü

hars : ekin

haset : kıskançlık

hassas : duyarlı

hastalık : sayrılık

hasmet : görkem

hata : yanlıs, yanılgı

hatıra : anı, andaç

hatırlama : anımsama

hatırsinas : gönül alıcı, saygılı

hatip : söylevci

hatta : üstelik, bile, dahası, öyle ki

havale etmek : göçermek

havali : yöre, çevre

havsala : kavrama yetisi

hayâsız : yüzsüz, utanmaz

hayal : düs, sanı

hayali : imgesel, düssel

hayat : yasam, dirim

hayati : yasamsal

hayıflanma : acınma, yerinme

hayran : tutkun

hayret : saskı

hazan : güz

hazım : sindirme

hazin : dokunaklı, acıklı

hazine : gömü

hece : seslem

hedef : erek, amaç

hekim : sağın

hem de : üstelik

hemcins : türdes

hemen : duraksamadan

hemfikir : oydas, düsündes

hemsehri : ildes

hemzemin : düzeydes

hentbol : eltopu

henüz : ancak, simdiye dek

herze : bossöz

heterojen : ayrısık

heves : özenti

heyelan : toprak kayması, göçü

heykel : yontu

hezeyan : saçmasapan

hezimet : bozgun

hırs : doymazlık

hiciv : yergi, taslama

hidrografi : subilgisi

hidroloji : subilimi

hijyenik : sağlıksal

hikâye : öykü

hile : aldatı

himaye: gözetim

hipotez : varsayım

hisse : pay

TÜRKÇESİ VARKEN...

hissedar : paydas, bölüsümcü

hissi : duygusal

hissi kablel vuku : önsezi

histoloji : dokubilim

hitap : seslenme

hiyerarsi : sıralanım, sıradüzen

hiyeroglif : resimyazı

hizip : bölek

hobi : düskü

homojen : bağdasık, türdes

hoparlör : sesyayar

huksat : çengel atıs

hukuk : tüze

hulasa : kısaca, özetle

hulusi kalp : içtenlik

hummalı : yoğun

hunhar : kan dökücü

hurafe : bosinan

huy : alıskı

huzur : erinç, dirlik

hücre : göze

hükmi sahıs : tüzelkisi

hümanist : insancıl

hüner : beceri

hür : özgür

hüsran : düsyıkımı

hüzün : üzgü

I

ırk : anasoy

ırkıyat : budunbilim

ırkçılık : soyculuk

iskonto : indirim

ıslah : düzeltme

ıslahat : düzeltmeler

ıslahevi : eğitme yurdu

ısrar : üsteleme

ıtır : güzel koku

İ

iade : geri gönderme

ibadet / ayin : tapınma, tapım

ibare : sözce, deyis

ibra : aklanma

ibret : öğrenek

icat : bulus, türeti

icmal : genel toplam

icra : edim

içtima : toplanma, kavusum

idame : sürdürme

idareyi maslahat : geçistirme

iddia : sav

iddianame : savca

ide : düsünü

idefiks : saplantı

identik : özdes

ideoloji : öğreti, düsüngü

idman : alıstırma

idol : tapınca

idrak : algılama, alımlama

ifade : anlatım, anlatıs, söylem

iflas : tükenme , batkı

iftihar : övünç, kıvanç

iftira : kara çalma

ihale : eksiltme

ihata : kavrama, kusatma

ihbarname : bildirim

ihlal : çiğnem

ihmal : savsaklama

ihracat : dıssatım

ihsas : sezdirme

ihtar : uyarı

ihtilaf : anlasmazlık

ihtimal : olasılık

ihtiram : saygı

ihtiras : tutku

ihtiraslı : gözüdoymaz

ihtiva : içerme

ihtiyaç : gereksinim

ikametgâh : yerlesim yeri

ikametgâh ilmühaberi : oturma belgesi

ikaz : uyarı

ikna : inandırma

ikon : simge

ikraz : borç

iktibas : asırtı, alıntı

iktisap : edinim

iktisat : tutumbilim

ilahiyat : tanrıbilim

ilam : yargı bildirisi

ilan : duyuru

ilelebet : sürgit

ilham : esin, esinlenme

ilkbahar : ilkyaz

illegal : yasadısı

illüzyon : yanılsama

illüzyonist : gözbağcı

ilmühaber : durum belgesi

iltica : sığınma

iltimas : kayırma

im : isaret

ima : anıstırma, dokundurma

imaj : imge

imalı : üstü örtülü

imkân : olanak

imla : yazım

imtihan : sınav

imtina : kaçınma

imtiyaz : ayrıcalık

TÜRKÇESİ VARKEN...

import : dısalım

inat : direnim

inatçı : direngen

indeks : dizin

individüalist : bireyci

inisiyatif : öngüdü, üstünlük, öncelik

inkâr : yadsıma, yoksama

inkılap : devrim

insicam : bağdasık, tutarlık

insiyak : içgüdü

insiyaki : istemdısı, içgüdüsel

insiyatif : öncecilik, üstünlük

integral : tümlev

internet : bilgisunar

interaktif : etkilesimsel

intiba : izlenim

intibak : uyum, uyum sağlama

intihal : asıntı, asırma

intihap : seçim, seçme

intihar : özkıyım

intikal : kavrama

intikam : öç

inziva : yalnızlık

ipotek : tutu

iptidai : ilkel

irade : istenç

irfan : bilme, uzsezi

ironi : alaysama, alaysılama

irrasyonel : usdısı

irsaliye : gönderme belgesi

irsi : kalıtsal

irsiyet : soyaçekim, kalıtım

irtibat : bağlantı

irtica : gericilik

irticalen : doğaçtan

irtifa : yükselti

irtisam : izdüsüm

isabet : yerindelik

iskonto : indirim

ispat : tanıt, tanıtlama

israf : savurganlık

istatistik : sayılama, sayımsal

istiap : sığdırma, dolunca

istidat : yetenek

istif : düzgün yığın

istifa : çekilme

istihdam : islendirme

istihsal : üretim

istikbal : gelecek

istiklal : bağımsızlık

istikrar : sürerge, durulma

istirdat : geri alma

istismar : sömürme

istisna : ayrınca

istisnai : ayrıksı, kuraldısı

istisare : danısma

isaret : im, imlem, iz, belirti

iskence : kıyınç, yıldırı

itaatsiz : sözdinlemez

itfaiye : söndürücü

ithaf : sunu

ithalat : dısalım

itham : suçlama

itibar : saygınlık

itidal : soğukkanlılık

itikat / iman : inanç

itilaf : uyusmazlık

itina / ihtimam : özen

itiraz : karsıdurma

itiraz-ı kayt : çekince

ittifak : bağlasma

ivecen : aceleci

izafi : bağıl, göreli, görece

izaleisüyu : ortaklığı bozma

izdiham : insan yığılması

izobar : esbası

izohips : esyükselti

izolasyon : yalıtım

izolebant : yalıtım sargısı

izoterm : essıcak

izzetinefis : özsaygı, onur