B. M. Tojiboyev, D. A. Alijanov chorvachilikda ozuqa tayyorlash va

II BO‘LIM. CHORVACHILIKDA OZUQA RESURSLARI VA 
ULARNING TASNIFLANISHI. OZUQALARNING FIZIK-
MEXANIK XUSUSIYATLARI
2.1. Chorvachilikda ozuqa resurslari va ularning tasniflanishi
Barcha turdagi ozuqalar 3 guruhga bo‘linadi:
– o‘simlik mahsulotlaridan tayyorlangan ozuqalar;
– hayvonot mahsulotlaridan tayyorlangan ozuqalar;
– mineral moddalar.
O‘simlik mahsulotlaridan tayyorlangan ozuqalar:
Ular quyidagi guruhlarga bo‘linadi:
1. Ko‘k o‘tlar – tabiiy yaylov o‘tlari, pichanzorlar, ekilgan 
o‘tlar va b.
2. Dag‘al xashaklar – pichanlar, poxollar, to‘ponlar, doni 
olingan makkajo‘xori poyasi.
3. Ildizmevalar – lavlagi va h.
4. Siloslangan ozuqalar.
5. Omixta yemlar – donlar va urug‘lar.
6. Texnikaviy ishlab chiqarish chiqindilari (un ishlab chiqa-
rish sanoati, shakar zavodlari, spirt zavodlari va moy-yog‘ ishlab 
chiqarish korxonalari chiqindilari).
Hayvonot mahsulotlaridan tayyorlanadigan ozuqalar:
Bu guruhdagi ozuqalarga, qaymoqli va qaymoqsiz sut, qon 
uni, suyak uni, baliq uni va hokazolar kiradi.
Mineral ozuqalar:
Quyidagi 2.1-jadvalda keltirilgan kimyoviy qo‘shimchalar 
mineral ozuqalar hisoblanadi va ular qishloq xo‘jalik hayvon-
lariga quyidagi miqdorda beriladi.
Tarkibida fosfor yetishmaydigan ozuqalar, fosfotlar 
qo‘shilgan ratsion bo‘yicha oziqlantirilgan chorva moldan 
quyidagi miqdorda qo‘shimcha mahsulot olish mumkin:
Sut – 5.8 kg; jun – 0,2 kg; qoramol go‘shti – 1,4 kg; 
parranda go‘shti – 0,8 kg; cho‘chqa go‘shti -1,1 kg; tuxum – 
20 dona; qo‘y go‘shti – 0,5 kg.

---

13
2.1-jadval
Mineral ozuqalar va ularning qishloq xo‘jalik hayvonlariga berilish 
miqdori (bir kecha-kunduzga)
Hayvonlarning
turlari