B. M. Tojiboyev, D. A. Alijanov chorvachilikda ozuqa tayyorlash va

 
Sochiluvchan materiallar ishqalanish koeffitsiyentini aniqlash 
asbobi chizmasi: 
1-yashik; 2-yo‘naltiruvchi; 3-plastina; 4-quti; 5-yuk; 
6-plita; 7-sinalayotgan material; 8-ip; 9-dinamometr
Sinashning tashqi ishqalanish koeffitsiyentini aniqlash tarti-
biga mos holda o‘tkazadi. Ishqalanish koeffitsiyentining sonli 
qiymatlari quyidagi formula bilan aniqlanadi:
,
f
τ σ
=
bu yerda: 
τ
- siljitish yuzasidagi ta’sir etuvchi urinma kuch-
lanish, Pa; 
σ
- siljitish yuzasidagi normal kuchlanish, Pa
Bu yerda urinma yordamida hisoblaniladi: 
τ
va 
σ
kuchlan-
ishlar formulalar
τ 
= (
Р
1
-
Р
2
)/S
va G = 0.98(Q
1
+Q
2
+Q
3
)/S ,
bu yerda R
1
- material solingan qutini va yukni siljitish uchun 
kerakli kuch, N
R
2
- bo‘sh qutini siljitish uchun kerakli kuch, N;
S - quti ko‘ndalang kesim yuzasi, m
2
;
Q
1
, Q
2
, Q
3
,- tadqiq qilinayotgan material, plastina va yuk 
massalari, kg.
So‘nggi natija uchun 3 ta tajribaning o‘rtacha qiymati qabul 
qilinadi va natijalari 2-jadvalga tushiriladi.
Natijalar bo‘yicha f
tashqi
(W) va f
ichki
(W) grafik bog‘liqligini 
qurish kerak.

---

18
2.3-jadval
Ozuqa
W, % namlikdagi f
tashqi
W, % namlikdagi f
ichki
W
1
=
W
2
=
W
3