B. Keldiyev toshkent 2014

 
uchun
 
shirt 
pastdagi sharchadan yuqoridagi sharchaga ko‘tariladn, yuqoridagi sharcha ogirlashib suvga 
botadi. Bundan so‘ng prosess qaytariladi. 
96. Probirkaga ozgina etil efiri quyib, kichkina yukcha tushiramiz 
(turg'un suzish uchun) va uni Segner parragi ko‘rinishida egilgan uchli 
shisha troynik o‘tkazilgan tiqin bilan qattiq berkitamiz (73-rasm). Agar 
probirkani issiq suvli idishda suzdirsak, u aylana boshlaydi. H odisani 
tushuntiring.
73-rasm 
J a v o b.
Efir issiq suvda isib, intensiv bug'lana boshlaydi. Probirka efir oqimining oqish 
reaksiyaei ta'sirida aylanadi. 
97.Ichidagi suvi qaynayotgai katta o‘lchamli kostryulka ichida suzib 
yuruvchi kichkina kostryulka ichidagi suv qaynaydimi? 
Tajribada javobni tekshiring.

---

34 
J a v o b. 
Ichki kostryulka ichidagi suvning temperaturasi 100° C bo‘lganda (ya’ni tashqi 
kostryulkadagi suvning temperaturasiga teng) issiq almashinish to‘xtaydi. Qaynash uchun 
albatta issiqlik oqimi kerak bo‘lgani uchun ichki kostryulkadagi suv qaynamaydi
. 
98. «Bo‘shliqda fontanni » (74- rasm) namoyish qilish uchun idishga 
salgina isitilgan suv solamiz va Komovskiy nasosi bilan havosini so‘rib 
olamiz. Suv isiy boshlaydi (tajribani yoritiladigan ekran fonida o‘tkazish 
kerak). Hodisani tushuntiring.
74-rasm 
J a
v
 o b.
Suvning qaynash nuqtasi tashqi bosimga bog'liq. Idishdagi havoni so‘rib ol 
ganda uning suvga bo‘lgan bosimi kamayadi va suv uy temperaturasida qaynaydi. 
99.Tovoqqa qaynab turgan suv solamiz va unga stakanni to‘ntarib 
qo‘yamiz. Tovoqdagi suv stakanga ko‘t riladi. Hodisani tushuntiring. 
J a v o b.
Stakandagi qaynoq suv ustidagi bug' soviydi kondensasiyalanadi, stakan 
ichidagi bosim
 
kamayadi va havo atmosferasi suvni stakanga haydaydi. 
100. Ma’lum bir qismigacha to‘ldn rilgan V-simon naychaning 
ikki uchini tiqin bilan berkitamiz. Agar naychni engashtirsak, 
uning uchlaridagi suvning sathi turli balandlikni egallaydi.
Bundan so‘ng «Franklin qaynatgichini » engashtiramiz (75-rasm) 
(94-masalaga qarang). Ikkala uchdagi sath bir xil balandlikni 
egallaydi. 
Nima uchun bu tajribalar har xil natija beradi?