B. Keldiyev toshkent 2014

J a v o b
. Qisqich ochilganda suv keng tirsakdan oqa boshlaydi, qisqa tirsak ichida bosim 
kamayadi, shuning uchun suv qaynaydi. 
103.Probirkadagi suvni kam alangali spirt lampasida isiting. Suv 
qaynagandan so‘ng probirkani nokli rezinka naycha kiygizilgan shisha 
naycha o‘tkazilgan tiqin bilan berkiting. 
Nokchani qo‘l bilan siqqanda qaynash to‘xtaydi,qo‘yib yuborganda suv 
yana qaynaydi. Hodisani tushuntiring. 
J a v o b.
Naycha siqilganda probirkadagi bosim ortadi, bu esa suvning qaynash nuqtasini 
orttiradi. Suvning temperaturasi avvalgicha qoladi, qaynash to‘xtaydi 
108.
Qalqib chiquvchi qalqovich
(80-rasm). Katta po‘- kakdan qalinligi 
1 — 2
mm
li bir bo‘lak sim o‘tkazing. Qalqovichning pastki uchiga 
qo‘rg'oshin yuk mahkamlang, (simning yuqori uchi yaqiniga unga 
perpendikulyar qilib 60X60
 mm
o‘lchamli yassi metall to‘r kavsharlang.
Qo‘rg'oshin yukning og'irligi shunday bo‘lishi kerakki, unda asbob tik 
turib suzsin, po‘kakning yuqori sirti esa ozgina suvdan chiqib tursin. 

---

36 
Asbobni shunday joylangki, unda to‘r suvning tagida bo‘lsin — u shunday 
holatda qoladi. Stakanga bir necha tomchi efir quying va qalqovich 
suzayotgan stakandagi suv sirtiga engashtiring (ehtiyot bo‘ling, bir tomchi 
ham efir to‘kilmasin). Qalqovich suvdan qalqib chiqadi, bunda to‘r suv sir- 
tidan yuqorida bo‘lib qoladi. Hodisani tushuntiring. 
80-rasm 
J a v o b.
Efirning og'ir bug'lari suv sirtiga tushib, uning sirt tarangligini kamaytiradi, 
shuning uchun suvning sirt pardasi to‘rni suv tagida tutib tura olmaydi 
109.Stol ustida suvli stakan, og'zi tor shisha (flakon) (masalan, odekolon 
shishasi) va bir bo‘lak ingichk a» sim turibdi. Qanday qilib stakandagi 
suvni shishaga quyish kerak? 
Qo‘llangan usulni asoslang.
J a v o b.
Simning uchini shisha ichiga tushiring, ikkinchi uchini stakanning chetiga 
tekkizing. Suv sim orqali shishaga oqadi, chunki oqayotgan suvning sirt pardasi o‘z turidagi 
naychasnni hosil qiladi, bu esa suvning to‘kilishiga yo‘l qo‘ymaydi
. 
110.Kir sovun eritmasini tayyorlab, unga 1/3 (hajmi bo‘yicha) gliserin 
quying. Eritmaga ichi teshik somon cho‘pini botiring. Puflab sovun 
pufagi hosil qiling va uni astagina sim halqaga tushiring. Bundan so‘ng 
eritsh bilan ho‘llangan shunday halqani pufak 
ustiga qo‘ying (81-rasm).Qizigan bir bo‘lak simni 
pufakning yuqorinuqtasiga tiking Yuqori halqa 
ichidagi sovun pufagi yorilib ketadi, pastki halqa 
ichidagi pufak yassi bo‘lib qoladi, halqalar 
o‘rtasidagi esa ichki tomonga egiladi.
Parda shakllarining o‘zgarish sababini 
tushuntiring.
J a v o b.
Sovun pufagi ichidagi havo bosimi sovun 
pardasining bosimini va tashqi atmosfera bosimini 
muvozanatlaydi. Pufak teshilgandan so‘ng hosil bo‘lgan figuralarning ichki bosimi atmosfera 
bosimiga teng bo‘ladi. Shuningdek, sovun pardasining bosimi nolgacha tushadi. Bu shuning 
uchun mumkinki, bunda pardaning halqalari orasidagi har bir nuqtada egrilik radiuslari teng 
va qarama-qarshi ishorali ikkilangan egrilikka ega bo‘lgani uchun bunday bo‘lishi mumkin. 
Laplas formulasiga asosan uning bosimi quyidagiga teng: 
p=α[
1
𝑅𝑅
+ (−
1
𝑅𝑅
)
] =0 
Место для формулы.