Axmеdova m. A. umumiy muxarrirligi ostida


Falsafa umumiy metodologiya sifatida



Download 2,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/290
Sana30.12.2021
Hajmi2,69 Mb.
#94908
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   290
Bog'liq
falsafa

Falsafa umumiy metodologiya sifatida 
Falsafa bilish va amaliyotning universal tamoyillarini o‘rganishi bilan ham  umumiy usul
ham metodologiyadir
Inson o‘zining amaliy va bilish faoliyatida qanday yo‘l va usullar bilan u yoki bu natijaga 
erishishi  mumkinligi  to‘g‘risida  o‘ylamasligi  mumkin  emas.  Avval  boshdanoq  maqsadga 
yo‘nalganlik  xos  bo‘lgan  inson  faoliyatining  o‘zi  o‘zining  universal  xususiyati  sifatida 
usullashtirishni  nazarda  tutadi.  Boshqacha  aytganda,  gap,  turli  usullarning  inson  hayotida 
muhim  ahamiyatga  ega  ekanligi  haqida  ketayapti.  Buni  keng  ma'noda,  har  xil  masalalar 
(kundalik,  nazariy,  pedagogik,  texnik  va  boshqalar)ni  hal  qilish  uchun  qo‘llanadigan 
umumlashtirilgan yo‘l, usul va tamoyillarning majmui sifatida tushunish kerak. 
Eng  oddiy  uslubiy  rejalar  bashariyat  ibtidosidayoq  amaliy  faoliyat  usuli  sifatida  vujudga 
kelgan.  Ma'lum  bosqichda,  bilish,  jumladan  falsafa  sohasida  ham  usullar  shakllangan. 
Adabiyotlarda xususiy ilmiy, umumiy ilmiy va umumiy usullar farqlanadi. Falsafa bularning 
oxirgilariga taalluqlidir. Nima uchun falsafani eng umumiy usul sifatida tavsiflash mumkin? 
Birinchidan,  fanlarga  tegishli  xususiy  ilmiy  va  umumiy  ilmiy  usullardan  farqli  o‘laroq, 
falsafa  faqat  fanga  emas,  balki  san'at,siyosat  kabi  inson  hayotining  boshqa  jihatlariga  ham 
o‘zining  metodologik  ta'sirini  ko‘rsatishi  bilan  ajralib  turadi.  Ikkinchidan,  falsafiy  usullar 
amalda  qo‘llanadigan,  bilishda  qo‘llanadigan  usullardan  farq  qilgan  holda  insonning  ham 
amaliy, ham bilish faoliyatini qamraydi. 
Falsafa  faqat  usul  emas,  balki  metodologiya,  ya'ni  tamoyillar  tizimi  va  tashkil  topish 
usullari, bilish va amaliy faoliyat tuzilishi, shuningdek ushbu tizim to‘g‘risidagi ta'limot ham 
hisoblanadi.  Bilish  va  tafakkur  rivojlanishi  uchun  muhim  ahamiyat  kasb  etgan  usullar  va 
tushunchalar  aynan  falsafa  doirasida  kashf  qilingan  va  ishlab  chiqilgan.  XVIII  asrga  qadar 
haqiqiy bilimga erishishning universal usuli deb hisoblangan Arastu mantiqini, F.Bekonning 
tajribaviy-induktiv  usulini,  R.Dekartning  deduktiv-ratsionalistik  usulini,  Xegelning  dialektik 
usuli kabilarni misol keltirish yetarlidir. 
Falsafaning metodologik vazifasi uning dunyoqarash vazifasi bilan chambarchas bog‘liq. 
Bu falsafada shakllangan olam manzarasining ayni bir paytda metodologiya ham bo‘lib, inson 
tafakkuri  va  xulqiga,  faoliyatning  turli  sohalari  (fan,  san'at,  siyosat  va  hokazolar)ga 
metodologik  ta'sir  etishini  anglatadi.  Shunday  qilib,  falsafa  o‘zining  metodologik  vazifasini 
amalga  oshirib,  tafakkur  va  xulq  usullarining  vujudga  kelishi  hamda  shakllanishida  bevosita 
qatnashadi. Bu usullar har bir tarixiy davr o‘zini anglaydigan va ifodalaydigan shakllardir. 

Download 2,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   290




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish